ΣΑΒΒΑΣ ΠΑΥΛΟΥ
.
.
Για τον ισοπεδωτικό φιλοσημιτισμό
.
.
.
ΛΕΥΚΩΣΙΑ 2013
.
.
.
Παρατίθεται, σε τρεις συνέχειες, το κείμενο για τον ισοπεδωτικό φιλοσημιτισμό. Υπάρχουν κάποιες επαναλήψεις, συγγνωστές αφού τα διάφορα τμήματα της μελέτης αυτής αναρτήθηκαν με μεγάλη χρονική απόσταση και κάποια επιχειρήματα έπρεπε να τονιστούν ξανά. Έκταση: 60, περίπου σελίδες. Επιτρέπεται η δημοσίευσή του (εννοείται χωρίς αλλαγές και αλλοιώσεις)
.
.
.
.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Α
1. Για τον δήθεν ελληνικό αντισημιτισμό
2. Σήμερα, ο μονοδιάστατος φιλοσημιτισμός
3. Για τον ισοπεδωτικό φιλοσημιτισμό
4. Η σημειολογία μιας φωτογραφίας
5. Επιζώντες ναζιστές και η τιμωρία τους
6. Κάποιες διευκρινήσεις
α) Η εκμετάλλευση του ολοκαυτώματος χρόνια πολλά μετά
β) Αρμενικό και εβραϊκό ολοκαύτωμα ή το απόλυτο κακό
γ) Ένας, ακόμη, μύθος του μονοδιάστατου φιλοσημιτισμού ή οι δυνατότητες του Ισραήλ
δ) Η επέλαση της μόδας για τους εβραϊκής καταγωγής
7. Επιλογικά
ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΘΕΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟ
Η εξουσία βασίζεται πάνω σε απλές αρχές. Μια βασική της αρχή είναι ότι οι πολίτες πρέπει να αισθάνονται συνεχώς τον φόβο ότι μπορεί να είναι ένοχοι, ότι σε κάτι φταίνε, ότι σε κάτι έχουν παραβιάσει τη νομοθεσία, είναι, γενικά, παράνομοι και η εξουσία, αν θέλει, μπορεί να τους παραλάβει και να τους περιλάβει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Υπάρχουν τόσοι νόμοι και κανονισμοί, που οποιαδήποτε ώρα φτάσει στο σπίτι μας ανακριτής και εξεταστής να μπορεί να μας προσάψει κατηγορίες, γιατί κάποιοι κανονισμοί υγιεινής ή ασφάλειας δεν τηρούνται, κάποιες δηλώσεις, φορολογικές και άλλες, δεν έγιναν, κάποιες αποδείξεις δεν υπάρχουν, ενώ έπρεπε να κρατούνται. Μιλάμε για τις πιο ήπιες περιπτώσεις γιατί υπάρχουν και χειρότερα.
Αυτή τη λογική η Διεθνής Τάξη θέλει να τη μεταφέρει και στο θέμα του αντισημιτισμού. Ότι δηλαδή όλοι έχουμε αντισημιτικά πρότυπα, όλοι έχουμε έναν βαθύτερο κακό εαυτό που είναι απαράδεκτα αντισημιτικός. Γι’ αυτό πρέπει να σπαράξουμε από τις ενοχές μας, όταν το συνειδητοποιήσουμε. Πίσω από αυτή την ιδεολογική σκευωρία κρύβεται υπογείως η λογική ότι, για να εξαγοράσουμε αυτές τις ενοχές, πρέπει να συγχωρούμε και να είμαστε ανεκτικοί, ή, ακόμη, να υποστηρίζουμε τις ενέργειες και πράξεις του Ισραήλ, που αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες του Διεθνούς Συγκροτήματος Εξουσίας, ακόμη και τις πιο παράλογες, ακόμη και τις πιο αποτρόπαιες.
Χαρακτηριστικά, κάποια από τις προοδευτικιές μας διανοούμενες υποστήριξε σθεναρά, σε ελλαδικό τηλεοπτικό κανάλι, ότι οι Έλληνες χαρακτηρίζονται από την αντισημιτική ιδεολογία, ενδεικτικό παράδειγμα ότι χρησιμοποιούν τη λέξη «τσιφούτης». Έμεινα ενεός μόλις το άκουσα. Φιλόλογος είμαι, μια ζωή μελετώ την ελληνική γλώσσα, όμως αυτό το αγνοούσα. Ήξερα ότι τσιφούτης σημαίνει σπαγκοραμμένος και τσιγκούνης, φιλάργυρος και εξηνταβελόνης, αγνοούσα όμως την αντι – εβραϊκή αιχμή. Πράγματι το λεξικό του Μπαμπινιώτη σημειώνει ότι προέρχεται από το τουρκικό τσιφούτ που σημαίνει εβραίος. Οι περισσότεροι λοιπόν χρησιμοποιούν τη λέξη χωρίς οποιαδήποτε συσχέτιση με εβραϊκά θέματα, χωρίς οποιαδήποτε αντισημιτική αιχμή, ως παλαιά, κατά σύμβαση, λέξη που σημαίνει τον τσιγκούνη. Όμως, και αν μερικοί που χρησιμοποιούν το «τσιφούτης» γνωρίζουν τη συσχέτισή του με τους εβραϊκής καταγωγής κατοίκους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αυτό αποτελεί μείζονα εκδήλωση αντισημιτισμού που πρέπει να σημάνει συναγερμό;
Τότε η εν λόγω προοδευτικιά διανοούμενη έπρεπε να ήταν σε συνεχή διαδήλωση για τα ποντιακά και τα σκοτσέζικα ανέκδοτα, έπρεπε να σπάραζε από κλάμα και πόνο βαθύ, για τον ρατσισμό που εκδηλώνουν αυτά. Γιατί, τούτα τα ανέκδοτα, είναι απείρως πιο αιχμηρά και κατεδαφιστικά από το απλό τσιφούτης. Εκτός και αν διακρίνεται και αυτή από άλλα ρατσιστικά σύνδρομα, ότι μπορούν να θίγονται οι Σκοτσέζοι για την αποδιδόμενη σ’ αυτούς τσιγκουνιά και οι Πόντιοι για την αποδιδόμενη σ’ αυτούς ευήθεια αλλά για τους Εβραίους ακόμη και κάτι ηπιότερο είναι πράγμα ανεπίτρεπτο, για το οποίο πρέπει να σημάνει συναγερμός.
Όπως αναφέρθηκε, η Διεθνής Τάξη θέλει να αισθανόμαστε ένοχοι, να ανακαλύπτουμε, στον εαυτό μας και στην κοινωνική κουλτούρα μας, αντιεβραϊκά σύνδρομα και αντισημιτικές εξάρσεις. Πετυχαίνοντάς το αυτό αφήνεται στο άκριτο η ρατσιστική πολιτική του Ισραήλ, δεν καταδικάζεται και γίνεται ανεκτή. Δεν είναι τυχαίο που τελευταία όλη αυτή η προσπάθεια επέπεσε επί όλης της ελληνικής επικράτειας. Οι Έλληνες τήρησαν, γενικά, αναντίρρητα καλή στάση απέναντι στους Έλληνες Εβραίους, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Δεν έχουν, λοιπόν, τις ενοχές του Ευρωπαίου για το θέμα του εβραϊκού ολοκαυτώματος και κρατούν κριτική στάση απέναντι στις ενέργειες του Ισραήλ. Πολλές φορές διαδήλωσαν και δήλωσαν εναντίον των πρακτικών και των μεθοδεύσεων του ισραηλινού κράτους.
Έπρεπε λοιπόν και οι Έλληνες να παρουσιαστούν ότι έχουν ιστορικά σύνδρομα αντισημιτισμού, ότι και σήμερα πάσχουν από αντισημιτισμό και γενικότερα να δημιουργηθεί ένα πολιτικό και πολιτιστικό συγκείμενο επαγρύπνησης για τον δήθεν ανερχόμενο και αναπτυσσόμενο αντισημιτισμό, έτσι που μόλις κάποιος κρίνει την πολιτική του Ισραήλ αμέσως να δακτυλοδείχνεται και να περιθωριοποιείται ως εκφραστής αντισημιτικών τοποθετήσεων. Επέπεσαν πολλοί και διάφοροι σε επιχορηγούμενα συνέδρια, δημοσιεύσεις και ερευνητικά προγράμματα, για να εντοπιστεί κάθε τι που θα ενίσχυε αυτή την προσπάθεια. Φυσικά αυτά θα ήταν καλά αν συνέτειναν στην ανάδειξη της ιστορικής αλήθειας, στην καλλιέργεια της ιστορικής μας αυτογνωσίας. Όμως πρόκειται για προκατασκευασμένα και ιδεολογικοποιημένα προϊόντα, έτσι σημειώνεται μια ακόμη προσπάθεια λοβοτομής του Έλληνα, μια ακόμη επίθεση εναντίον της ελληνικής εγκεφαλοκρηπίδας.
Σημείωση: Για τον δήθεν ελληνικό αντισημιτισμό, εφ. Ο Φιλελεύθερος, Λευκωσία, 22 Φεβρουαρίου 2009, σ. 13 και περ. Νέα Εστία, Αθήνα, Απρίλιος 2009, αρ. 1821, σ. 906 – 907. βλ. και απάντηση Σταύρου Ζουμπουλάκη, Για τον πανταχού παρόντα ελληνικό αντισημιτισμό, περ. Νέα Εστία, ό.π., σ. 908 – 912. (αναδημοσίευση: περ. Χρονικά, έκδοση του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου, τόμος 32, Αθήνα, Μάιος- Ιούνιος 2009, αρ. 221, σ. 2 και 16-18). Βλ. και Σταμάτης Μαυροειδής, “Φίλια πυρά” στον ΣΥΡΙΖΑ, και Σταύρος Ζουμπουλάκης, Δίκη προθέσεων και αειθαλής αντισημιτισμός, περ. Νέα Εστία, Αθήνα, Ιούνιος 2009, αρ. 1823, σ. 1371 – 1373.
ΣΗΜΕΡΑ, Ο ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑΤΟΣ ΦΙΛΟΣΗΜΙΤΙΣΜΟΣ
Α.
ΠΑΡΑ ΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΑΣ ΣΕ ΠΛΗΘΩΡΑ ΘΕΜΑΤΩΝ, ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ υπάρχει μια βασική διαφορά. Αισιόδοξος, κατά βάθος, αυτός, πιστεύει ότι η εβραϊκή γενοκτονία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου αποτελεί το απόλυτο κακό, έχει, δηλαδή, ανακαλύψει το τελευταίο σκαλοπάτι στου κακού τη σκάλα. Απαισιόδοξος εγώ, πιστεύω ότι αυτή η σκάλα δεν έχει τέλος, ότι η εβραϊκή γενοκτονία ήταν στην ιστορική διαδρομή το χείριστο, έως τώρα, έγκλημα της ευρωπαϊκής ιστορίας, όμως δεν αποτελεί το τελευταίο σκαλί. Η ιστορία φαίνεται να μας επιφυλάσσει πολύ χειρότερα πράγματα.
Ενδεικτικά, αναφέρω την «υπόθεση» για την κατασκευή ιού που αναγνωρίζει το ανθρώπινο γονιδίωμα, δηλαδή επικάθεται σε ανθρώπους μόνο μιας ορισμένης φυλής, επιφέροντας τα θανατηφόρα αποτελέσματά του, ενώ οι άνθρωποι άλλου φυλετικού γονιδιώματος θα σφυρίζουν αδιάφορα. Όπως στη δέκατη πληγή του Φαραώ, που ο ολεθρεύων άγγελος αναγνώριζε τον πρωτότοκο της οικογένειας και επέφερε το θάνατό του, «από πρωτοτόκου Φαραώ του καθημένου επί του θρόνου έως πρωτοτόκου της αιχμαλωτίδος της εν τω λάκκω και έως πρωτοτόκου παντός κτήνους», ενώ τα άλλα παιδιά και ζώα έμεναν άθικτα, τώρα θα μπορεί ένας ιός να θερίζει π.χ. ορισμένο πληθυσμό, φυλετικά προσδιορισμένο, ενώ οι άλλοι πληθυσμοί δεν θα παθαίνουν τίποτε. Πάντως μερικοί επιστήμονες δήλωσαν ότι η κατασκευή του είναι εφικτή.
Στο θέμα μας τώρα. Σε σημείωμά μου στο περιοδικό Νέα Εστία[1] υποστήριξα ότι η κατηγορία εναντίον των Ελλήνων, ότι πάσχουν από αντισημιτισμό επειδή χρησιμοποιούν τη λέξη τσιφούτης, δεν ευσταθεί, αφού όσοι λένε τη λέξη αυτή αγνοούν τη σύνδεσή της με τους Εβραίους της τουρκοκρατίας, όπως αγνοούν την ετυμολογία παρομοίων λέξεων που λένε συχνότερα (εξηνταβελόνης, σπαγκοραμμένος, τσιγκούνης). Ακόμη, αν μερικοί γνωρίζουν την ετυμολογία της λέξης τσιφούτης, έπρεπε οι κατήγοροι να έδιναν εξ ίσου μάχες εναντίον των συνεχώς εκτοξευόμενων ανεκδότων και χαρακτηρισμών που μειώνουν και υποτιμούν Σκωτσέζους και Πόντιους (τους μεν για τσιγκουνιά, τους δε για ευήθεια). Και έκλεισα με την πολιτική τοποθέτηση ότι αυτά όλα, για ανερχόμενο παντού αντισημιτισμό και άλλα κακέμφατα, τα χρησιμοποιεί το Ισραήλ για να μην κρίνεται η πολιτική του και η καταπίεση που εξασκεί επί των Παλαιστινίων.
Έχω την εντύπωση ότι ο Σ. Ζουμπουλάκης στο απαντητικό σημείωμά του[2] δεν μίλησε για την ουσία του θέματος, αντίθετα επεκτάθηκε σε δύο σημεία εντελώς άσχετα με το σημείωμά μου (αθώωση Πλεύρη και αφίσα Κομμουνιστικής Οργάνωσης Ελλάδας). Δικαιούμαι, λοιπόν, κι εγώ, να αναφέρω δύο περιπτώσεις όχι από την ειδησεογραφία των εφημερίδων αλλά από τη δική μου εμπειρία, έτσι υπάρχει άμεση μαρτυρία για όσα εδώ παραθέτω.
Το πρώτο: Από το Υπουργείο Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας απεστάλη, στο Υπουργείο Παιδείας, φάκελος με την πρόταση για την καθιέρωση «ημέρας μνήμης» στα κυπριακά σχολεία για την εβραϊκή γενοκτονία. Προήδρευα της σχετικής επιτροπής στη Διεύθυνση Μέσης Παιδείας και αποστείλαμε υπηρεσιακό σημείωμα στο οποίο επιχειρηματολογούσαμε ότι πρέπει να τιμάται η εβραϊκή γενοκτονία αλλά και οι άλλες γενοκτονίες και προτείναμε ως τίτλο: Μέρα μνήμης του εβραϊκού ολοκαυτώματος και των άλλων γενοκτονιών. Μας ήρθε πίσω ο φάκελος με επισημοποιημένο τον τίτλο «Ημέρα μνήμης για την εβραϊκή γενοκτονία» και μας ζητούσαν απόψεις για την επιτυχία των σχετικών εκδηλώσεων στα σχολεία. Αποστείλαμε νέα επιχειρηματολογία ότι ο αποκλεισμός της αναφοράς σε άλλες γενοκτονίες δημιουργεί παραπλάνηση στον πολίτη και τον μαθητή, ακόμη και επανάπαυση ότι, δηλαδή, οι γενοκτονίες τέλειωσαν με την εβραϊκό ολοκαύτωμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ πρόσφατα είχαμε γενοκτονία στη Ρουάντα. Ξαναήρθε πίσω ο φάκελος πάλι με αναφορά μόνο στην εβραϊκή γενοκτονία. Έτσι προχωρούσε η υπόθεση, ο φάκελος να πηγαινοέρχεται, εμείς να επιμένουμε και στις άλλες γενοκτονίες και από την άλλη πλευρά να αφήνουν μόνο την εβραϊκή γενοκτονία. Στο τέλος επιβλήθηκε η δική τους θέση με αναφορά μόνο στο εβραϊκό ολοκαύτωμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Δεν θα έπρεπε να μας βάλει σε σκέψεις αυτό; Δηλαδή από τη μια είχαμε μια ομάδα η οποία συσκεπτόταν και ευθαρσώς και διαυγασμένα παρέθετε τις απόψεις της για τα θέματα αυτά και από την άλλη ένα αόρατο χέρι που έσβηνε. Ποτέ δεν μάθαμε ποιος διέγραφε, και γιατί. Κανένας δεν μας ανέφερε οτιδήποτε, η μια ομάδα κατέθετε τις απόψεις της γραπτώς και η αντίπερα πλευρά δεν άφησε ένα γραπτό κείμενο, μια άποψη, ένα επιχείρημα, γιατί αρνείται την πρότασή μας. Θα προτιμούσαμε να μας έγραφαν ότι άλλοι πήραν αυτή την απόφαση και οι υποδείξεις στο φάκελο «ότι ζητούμε τις απόψεις σας» αποτελούν γραφειοκρατικές τυπικότητες, αναγκαίες αφού απευθύνονταν στο Υπουργείο Παιδείας, που θα αναλάμβανε το βάρος της διεκπεραίωσης μια και επρόκειτο για εκδήλωση που θα γινόταν στα σχολεία.
Αλλιώς γνώρισα τους Αρμένιους όταν κινητοποιούνταν για την αναγνώριση της αρμενικής γενοκτονίας, όταν προσέρχονταν με προτάσεις για εκδηλώσεις που αφορούσαν το δικό τους ολοκαύτωμα. Με άλλο ήθος και άλλο τρόπο, με ζεστή και ζωντανή παρουσία και επιχειρηματολογία, είχαν πρόσωπο και απόψεις. Εδώ ήταν «αποφασίζουμε και εκτελείτε» από αθέατους ανθρώπους στα κομβικά σημεία της εξουσίας
Πάντως η σχετική αλληλογραφία, για το θέμα αυτό, υπάρχει στους φακέλους του Υπουργείου Παιδείας Κύπρου.
Το δεύτερο: Συζητούσαμε με ομάδα νεαρών φιλολόγων το μονόφυλλο του Βασίλη Μιχαηλίδη, “1900. Χρόνια πολλά”, που διανεμήθηκε πριν από 111 χρόνια, με το πρωτοχρονιάτικο φύλλο της εφημερίδας Αλήθεια (Λεμεσού) του 1900. Σ’ αυτό το μονόφυλλο των 84 στίχων, ο ποιητής αναφέρεται σε ποικίλα θέματα της τότε εποχής, (φορτωμένη με φόρους Κύπρος, χρεοκοπημένη Ελλάδα, άλλα για Ρωσία, Αγγλία κ.λπ.). Σε μερικούς στίχους αναφέρεται στο θέμα της εγκατάστασης των Εβραίων στην Κύπρο [= Αν θελήσουν εις την Κύπρο να κατασταθούν Εβραίοι], τονίζει με έντονο τρόπο την πλήρη αντίθεσή του και μιλά εντελώς καταδικαστικά για τα σχέδιά τους.
Ο Βασίλης Μιχαηλίδης αναφέρθηκε στο θέμα αυτό γιατί το Διεθνές Σιωνιστικό Συνέδριο, στη Βασιλεία της Ελβετίας, το 1897, πρότεινε την Κύπρο ως έναν από τους χώρους ίδρυσης του νέου εβραϊκού κράτους και ένα μήνα, περίπου, πριν από τη συγγραφή του στιχουργήματος αυτού, έφτασε στο νησί, ως απεσταλμένος του σιωνιστικού κινήματος, ο γερμανοεβραίος Davis Trietsch για να εξετάσει το θέμα της εγκατάστασης Εβραίων στην Κύπρο.[3] Ο κίνδυνος πραγματοποίησης του στόχου αυτού, με τη συμμετοχή της βρετανικής αποικιοκρατίας, ήταν ορατός και υπήρξαν πολλές αντιδράσεις εκ μέρους των Κυπρίων.
Στη συζήτησή μας οι φιλόλογοι όλοι υπερθεμάτιζαν κατηγορώντας έντονα τον Βασίλη Μιχαηλίδη για αντισημιτισμό. Αντέδρασα. Τι θέλετε, λοιπόν, τόνισα στους νεαρούς συναδέλφους, αν πρότειναν κάποιοι να αδειάσουν την Κύπρο οι Έλληνες για να δημιουργηθεί στο νησί κράτος των Κούρδων ή των Βαυαρών θα θεωρούσατε πολύ φυσιολογικό ο οποιοσδήποτε να τους πει: πηγαίνετε να κόψετε το λαιμό σας, η καλύτερα να πάτε στον Άρη να κάνετε κράτος κι όχι εδώ, όταν όμως ο κίνδυνος αυτός προέρχεται από τα σιωνιστικά σχέδια έπρεπε ο ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης να πει: Περάστε, παρακαλώ, κύριοι Εβραίοι, να μου πάρετε την πατρίδα;
Έτσι δημιουργήθηκε στη συνεχή αρθρογραφία και στις μελέτες των τελευταίων ετών το άσπιλο, άχραντο και άμωμο σώμα της εβραιοσύνης. Τα μέλη των εβραϊκών κοινοτήτων στις διάφορες χώρες του κόσμου, ως άτομα και ως συλλογική συνείδηση, δεν χαρακτηρίζονταν από ιδιότητες ανθρώπινες, από τις μεταξύ τους ταξικές διαφορές, πολιτιστικές και πολιτικές αντιθέσεις, συγκρούσεις νοοτροπιών και αντιλήψεων, που οριοθετήθηκαν μέσα στις αργόσυρτες ιστορικές εξελίξεις, δεν είχαν μερίδιο ευθύνης για συμπλεύσεις με καταπιεστικές και αποτρόπαιες εξουσίες στις χώρες όπου βρίσκονται, δεν είχαν μερίδιο ευθύνης για καταστολές, εθνικές και ταξικές καταπιέσεις και εκμεταλλεύσεις αλλά ήσαν απλώς Εβραίοι. Μια ουσιοκρατική αντίληψη, ένα άχραντο και άσπιλο σώμα πάνω από την Ιστορία.
Είναι χαρακτηριστικό το πως αντιμετώπισε η σύγχρονη φιλοσημιτική ιστοριογραφία την ελληνική Επανάσταση του 1821 και τις σχέσεις της με το εβραϊκό στοιχείο. Οι περιπτώσεις που οι ξυπόλυτοι του ’21 έδρασαν εναντίον των Εβραίων αναφέρονται αποτροπιαστικά και απαξιωτικά. Χωρίς οποιαδήποτε νύξη για τη στάση και τις ενέργειες των Εβραίων έναντι των εξεγερμένων του 1821. Επανάσταση ήταν και για να επιβιώσει έπρεπε να χτυπηθεί με τους εχθρούς της. Σε ένα, πράγματι, ρατσιστικό παραλήρημα εκ μέρους της φιλοσημιτικής ιστοριογραφίας, θεωρείται ότι οι επαναστάτες του 1821 επιτρεπόταν να έρχονταν σε σύγκρουση με Τούρκους, Αλβανούς, Αιγύπτιους, καθώς και με τους Έλληνες ομοεθνείς τους αλλά όχι και με τους Εβραίους. Ακόμη, στον ελληνικό χώρο σημειώθηκαν αρκετές εξεγέρσεις κατά της οθωμανικής δεσποτείας και ως αντίποινα ο Σουλτάνος έσφαζε, κάποτε για χρόνια, για τρομοκράτηση και για παραδειγματισμό. Ποια ήταν η στάση των εβραϊκών κοινοτήτων; Ενίσχυσαν τις εξεγέρσεις, έκρυψαν κυνηγημένους, οι ηγετικοί τους κύκλοι έκαναν εκκλήσεις στις οθωμανικές αρχές να σταματήσει το μακελειό ή συναινούσαν και υπερθεμάτιζαν;
Μπροστά στην επιλεκτική χρήση δεδομένων και μαρτυριών που επιβεβαιώνουν το προ-κάτ και την προειλημμένη κατεύθυνση, η μόνη έντιμη στάση είναι ο φωτισμός όλων των παραμέτρων, για μια συνολική θεώρηση ενός φαινομένου. Ας ανοίξουν, λοιπόν, όλα τα αρχεία.
Β.
Στην εβραίικη γειτονιά τα παιδιά
δεν τον παίζανε γιατί δεν ήταν Εβραίος
Μανόλης Αναγνωστάκης
Ο τρόπος αντιμετώπισης και προβολής του εβραϊκού ολοκαυτώματος είναι και αυτός ιστορικά προσδιορισμένος. Δυστυχώς, το ολοκαύτωμα δεν προβαλλόταν τόσο έντονα αμέσως μετά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο και, δυστυχώς πάλι, ούτε κυνηγήθηκαν έντονα οι ναζί για τα εγκλήματά τους που ήσαν μάλιστα, τότε, τόσο πρόσφατα. Αυτή την περίοδο ο εχθρός ήταν ο κομμουνισμός και το σοβιετικό στρατόπεδο, που βγήκε ενισχυμένο με τη λήξη του πολέμου. Οι ναζιστές πρωτουργοί του ολοκαυτώματος ήσαν εκείνοι που θα ενίσχυαν την οικοδόμηση της Δυτικής Γερμανίας, που αποτελούσε το σημαντικότερο ευρωπαϊκό ανάχωμα στο σοβιετικό στρατόπεδο και έτσι ήσαν απαραίτητοι, ακόμη πλήθος χιλιάδες σημαντικά στελέχη του ναζιστικού κινήματος είχαν στελεχώσει τους αμερικανικούς βιομηχανικούς και στρατιωτικούς κολοσσούς και ήσαν αναγκαίοι. Δεν προβάλλεις το ολοκαύτωμα και δεν κυνηγάς τους ναζιστές εγκληματίες, όταν αυτοί αποτελούσαν πια σημαντικά στελέχη στην αντικομουνιστική συμμαχία που συγκροτήθηκε. Και το ίδιο το Ισραήλ, αυτή την περίοδο, δεν προκαλούσε ενοχλήσεις στους συμμάχους του (Αμερική και Γερμανία) με επιμονή σε κυνήγι εγκληματιών, γιατί το κυριότερο ήταν η αναγνώριση του ως κράτους και η εδραίωσή του. Η τιμωρία για το ολοκαύτωμα περιορίστηκε σε κάποιες δίκες αμέσως μετά τη λήξη του πολέμου (κάποτε με παρωδίες ποινών = μερικά χρόνια φυλάκισης για ένα από τα πιο φρικιαστικά εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας), κυριότερη η δίκη της Νυρεμβέργης, μια δίκη που οργάνωσαν οι σύμμαχοι και ασχολήθηκε με το θέμα με τρόπο «συμβολικό» [=24 κατηγορούμενοι, 12 θανατικές καταδίκες], και αργότερα με την εκ μέρους του Ισραήλ δίκη το Άιχμαν, ενός εγκληματία που ζούσε στη Νότιο Αμερική και όχι στις ΗΠΑ ή τη Δυτική Γερμανία.
Μετά το 1967, τον πόλεμο των έξι ημερών και την κατοχή μεγάλης έκτασης αραβικών εδαφών, έχουμε την ευφυώς αποκληθείσα «Βιομηχανία του ολοκαυτώματος», χαρακτηρισμός που δόθηκε από Εβραίους διανοούμενους. Το Ισραήλ για να νομιμοποιήσει τις νέες επεκτατικές του βλέψεις και για να δικαιολογήσει την καταπίεση των κατεχόμενων παλαιστινιακών πληθυσμών χρειάζεται, έστω ετεροχρονισμένα, την επιστροφή του Ολοκαυτώματος και του συναισθηματικού κραδασμού που προκαλεί. Οι μαρτυρίες, οι εκδόσεις, οι εκδηλώσεις, οι ταινίες, οι τηλεοπτικές σειρές, παρουσιάζονται με καταιγιστικό ρυθμό. Εξ άλλου οι ναζιστές, που στελέχωσαν την μεταπολεμική Γερμανία και τους ποικίλους μηχανισμούς της Αμερικής, είχαν πια πεθάνει ή συνταξιοδοτηθεί και νέα στελέχη, χωρίς σχέση με το παλαιό χιτλερικό καθεστώς, είχαν αναλάβει τα ηνία, έτσι η εμμονή στην προβολή του ολοκαυτώματος δεν προκαλούσε ενοχλήσεις σε στελέχη των συμμαχικών χωρών.
Σήμερα, μετά την εξαντλητική θεματογραφία του ολοκαυτώματος της χιτλερικής περιόδου και ειδικά μετά την κατάρρευση του σοβιετικού στρατοπέδου και τη χρονική απομάκρυνση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπάρχει μια ανέλιξη που χαρακτηρίζεται από δύο κύριες κατευθύνσεις, μία διαχρονική και μία συγχρονική. Η πρώτη κατεύθυνση: τώρα είναι ο εντοπισμός του αντισημιτισμού στη διαδρομή κάθε χώρας και σε κάθε εθνική ιστορία. Συνέδρια, εκδόσεις, άρθρα, επιχορηγούμενα ερευνητικά προγράμματα, ταινίες και ιστορικά σίριαλ παρουσιάζονται συνεχώς, ξεσκονίστηκε κάθε σελίδα και εξετάστηκε κάθε πτυχή της εθνικής Ιστορίας κάθε χώρας με βάση τις στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στο θέμα της εβραϊκής παρουσίας. Ακόμη, σε συγχρονικό επίπεδο, εντοπίζονται και καταγγέλλονται κάθε εκδήλωση που χαρακτηρίζεται ως αντισημιτική. Συγκροτήθηκαν παρατηρητήρια, οργανώσεις, εκδίδονται έντυπα και διοργανώνονται συνέδρια. Η δουλειά τους: Σαρώνονται τα πάντα, εκθέσεις ζωγραφικής, εκδηλώσεις, ταινίες, βιβλία, δημοσιεύματα της σημερινής ζωής για να εντοπιστεί κάθε αρνητική αναφορά και να στηλιτευθεί για αντισημιτισμό. Όλος ο πλανήτης ζει στο ρυθμό του ελέγχου αυτού, ενός ελέγχου διαχρονικού και συγχρονικού.
Η ιστορική έρευνα για το θέμα, και ο κριτικός έλεγχος για φαινόμενα αντισημιτισμού της σύγχρονης ζωής, είναι ένα γεγονός που αξίζει να χαιρετιστεί αφού έρχονται στο φως τεκμήρια για την αποτρόπαιη καταπίεση των Εβραίων, για τις καταδιώξεις, τα πογκρόμ και το κυνηγητό που υπέστησαν σε διάφορες χώρες. Έτσι φωτίζονται άγνωστες πτυχές της ιστορίας και συντελείται η ιστορική αυτογνωσία μας. Ταυτόχρονα υπάρχει σήμα κινδύνου για σύγχρονες εκφράσεις και νοοτροπίες αντισημιτισμού που πρέπει να εντοπίζονται και να καταγγέλλονται. Η εργώδης αυτή προσπάθεια συνεισέφερε αρκετά, όμως χαρακτηριζόταν εξ αρχής από πέντε βασικές εμμονές, περιορισμούς και ιδεοληψίες, που υπονόμευαν την αντικειμενικότητα και επιστημονική αμεροληψία της, μα και την πολιτική της εμβέλεια.
Ανέδειξε την καταπίεση των Εβραίων και το κυνηγητό εναντίον τους με ένα μονοδιάστατο τρόπο που απέκρυβε την καταπίεση και το κυνηγητό άλλων ομάδων, λες και δεν πόνεσαν άλλοι λαοί.
Παράλληλα, το μονοδιάστατο της συγχρονικής κριτικής για αντισημιτισμό λειτουργεί ως άλλοθι για χειρότερη καταπίεση άλλων ομάδων και λαών. Εξουσία, διαπρύσιοι κήρυκες της αντιρατσιστικής πάλης και ακτιβιστές είναι πανευτυχείς γιατί έκαναν το χρέος τους στηλιτεύοντας εκδηλώσεις αντισημιτισμού ενώ την ίδια ώρα δίπλα τους σφαδάζουν άλλες ομάδες.
Παρουσίασε τους Εβραίους ως άσπιλους και άχραντους, ως πέραν του καλού και του κακού υπεριστορικό σώμα, χωρίς τις δικές του ξενοφοβίες, καθηλώσεις και ιδεοληψίες και άλλες αρνητικές στάσεις και συμπεριφορές.
Εξετάζοντας τα γεγονότα με μια διατέμνουσα γραμμή (αντισημιτισμός ή όχι) και υπερτονίζοντας το θέμα με το οποίο ασχολείται, λειτούργησε απλουστευτικά και μονοδιάστατα. Έτσι από μια πολυσύνθετη, πολυεπίπεδη, ρέουσα, αντιφατική πραγματικότητα πολλών παραγόντων, αιτίων και συνισταμένων, έμεινε το μονοδιάστατο του αντισημιτισμού, πράγμα που λειτούργησε ως παραπλανητικό στην κατανόηση των κοινωνικών φαινομένων.
Λειτούργησε με έναν τρόπο ως άλλοθι για τις ρατσιστικές και καταπιεστικές πολιτικές του Ισραήλ, για αποτρόπαιες πρακτικές εις βάρος του κατεχόμενου πληθυσμού των Παλαιστινίων καθώς και για τις γενικότερες επεκτατικές του βλέψεις.
Γ.
Στο προηγούμενο κείμενο απαριθμήθηκαν πέντε σημεία που δημιουργούν την εντύπωση του προ-κατ και του προειλημμένου στην εργώδη προσπάθεια της σημερινής κίνησης για εντοπισμό και καταγγελία κάθε τι αντισημιτικού. Σήμερα ας ειπωθούν μερικά διευκρινιστικά και επεξηγηματικά:
1. Ανέδειξε την καταπίεση των Εβραίων και το κυνηγητό εναντίον τους με ένα μονοδιάστατο τρόπο που απέκρυβε την καταπίεση και το κυνηγητό άλλων ομάδων, λες και δεν πόνεσαν άλλοι λαοί.
Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στην περιοχή της ναζιστικής κατοχής χάθηκαν εκατομμύρια Τσιγγάνοι, σωματικά και πνευματικά ανάπηροι, Κομμουνιστές και μέλη της αριστεράς και των αντιστασιακών κινημάτων, ομοφυλόφιλοι. Ακόμη Σλάβοι, σε μεγαλύτερο αριθμό από εκείνο της εβραϊκής γενοκτονίας (μιλάμε για έναν αριθμό πάνω από δέκα εκατομμύρια Πολωνών, Ρώσων, Ουκρανών και Λευκορώσων). Σε στρατόπεδα συγκέντρωσης σχεδόν ένα εκατομμύριο Σέρβοι, σε φρικιαστικότερες συνθήκες, εξοντωμένοι από τους Ουστάσι της Κροατίας. Ποιος θα κρατήσει ενός λεπτού σιγή γι’ αυτούς; Στο Δεύτερο παγκόσμιο Πόλεμο, οι Κινέζοι που σκοτώθηκαν στην περιοχή της Μαντζουρίας και της ζώνης της ιαπωνικής κατοχής υπερβαίνουν τον αριθμό των 6 εκατομμυρίων. Ποιος θα αφήσει ένα δάκρυ και γι’ αυτούς; Ή, μήπως, είναι πιο φτηνή η ζωή στην Κίνα;
Το αρμενικό ολοκαύτωμα έχει μερικές πλευρές φρικιαστικότερες από το εβραϊκό. Η γενοκτονία των Αρμενίων έγινε σε δημόσιους χώρους, μπροστά στα μάτια όλων και με ευρύτατη συμμετοχή στη σφαγή τους κι όχι σε κλειστά στρατόπεδα από ειδικά σώματα εξόντωσης. Ο Χίτλερ, μάλιστα, διδάσκοντας τους ναζί οπαδούς του να προχωρήσουν άφοβα στην εβραϊκή γενοκτονία, έφερε ως παράδειγμα την «επιτυχία» του αρμενικού ολοκαυτώματος που έγινε από τους Τούρκους, είκοσι, περίπου, χρόνια προηγουμένως. Το Χόλυγουντ με την ισχυρή εβραϊκή διαπλοκή γύρισε εκατοντάδες τηλεοπτικές και κινηματογραφικές ταινίες για το εβραϊκό ολοκαύτωμα. Θα περίμενες, λοιπόν, να γυριστούν καμιά δεκαριά, τουλάχιστον, ταινίες και για την αρμενική γενοκτονία. Όμως στο Χόλυγουντ δεν γυρίστηκε έστω και μία παρά τις διάφορες προσπάθειες. Τόσος εγωισμός, μην ακουστεί οτιδήποτε για τον πόνο άλλου λαού.
2. Παράλληλα, το μονοδιάστατο της συγχρονικής κριτικής για αντισημιτισμό λειτουργεί ως άλλοθι για χειρότερη καταπίεση άλλων ομάδων και λαών. Εξουσία, διαπρύσιοι κήρυκες της αντιρατσιστικής πάλης και ακτιβιστές είναι πανευτυχείς γιατί έκαναν το χρέος τους στηλιτεύοντας εκδηλώσεις αντισημιτισμού ενώ την ίδια ώρα δίπλα τους σφαδάζουν άλλες ομάδες.
Πριν από μερικά χρόνια, μερικοί ανεγκέφαλοι ναζιστικών πολιτικών κατευθύνσεων, έσπασαν τις πλάκες τριών τάφων σε εβραϊκό νεκροταφείο της Αυστρίας. Το γεγονός προκάλεσε ανακοινώσεις και αντιδράσεις, ακόμη ολοσέλιδα δημοσιεύματα στα αμερικανικά περιοδικά Newsweek και Time, με σχετικές φωτογραφίες και καταδίκη για τις εκδηλώσεις αντισημιτισμού. Καλώς. Ζώντας όμως στην Κύπρο όπου εκατοντάδες νεκροταφεία και χιλιάδες τάφοι στα κατεχόμενα έχουν καταστραφεί από τους Τούρκους εισβολείς, όπου βλέπεις παντού ρημαγμένες εκκλησίες, τους τάφους με σπασμένους τους σταυρούς και τις πλάκες, πολλές φορές με τους σκελετούς των νεκρών στην επιφάνεια, δικαιούμαι να αναρωτιέμαι τι είναι αυτό που κάνει αυτά τα περιοδικά να είναι τόσο επιλεκτικά και να παραβλέπουν εξ ίσου, αν όχι μεγαλύτερα, εγκλήματα όσον αφορά το θέμα του σεβασμού των νεκροταφείων. Ακόμη, μετά την τουρκική εισβολή και κατοχή του 1974, στα κατεχόμενα, από τις λίγες εκατοντάδες των Ελλήνων της Κύπρου που παρέμειναν εκεί και δεν κατέφυγαν στις ελεύθερες περιοχές, σε διάφορες ημερομηνίες 25 άτομα σκοτώθηκαν, μάλιστα με τον πιο αποτρόπαιο τρόπο, με μαχαίρωμα, με απαγχονισμό, απανθρακωμένοι με πετρέλαιο. Μόνο τους σφάλμα ότι ήσαν Έλληνες. Θα αναρωτιέμαι πάντα τι είναι αυτό που κάνει διάφορες ομάδες Αθηναίων διανοουμένων να καταγγέλλουν (και καλώς) αντισημιτικές εκδηλώσεις όμως δεν εξέδωσαν μια ανακοίνωση καταγγέλλοντας αυτό τον σφαγιασμό που υφίστανται οι Έλληνες εγκλωβισμένοι της Καρπασίας.
Στην Τουρκία, κάθε εκδήλωση αντισημιτισμού, που κυρίως συνίσταται σε κάποια δημοσιεύματα και γραφή συνθημάτων σε μερικές γειτονιές, θα καταγγελθεί από σχετικές επιτροπές και ευαίσθητους διανοούμενους, και όλοι νιώθουν τη γλυκιά επανάπαυση ότι έκαναν το καθήκον τους. Ότι εν εγρηγόρσει δίνουν τον αγώνα τον καλόν για να μη σηκώσει κεφάλι ο φασισμός και ο αντισημιτισμός, η κυβέρνηση σημειώνει και προβάλλει αυτή την ευαισθησία, ότι, τέλος πάντων, λειτουργεί η κοινωνία των πολιτών, όπως και στις άλλες χώρες, και η Τουρκία δεν υστερεί στο θέμα αυτό, δίνει τις εξετάσεις της και περνά με επιτυχία. Την ίδια ώρα, χιλιάδες Κούρδοι εκτοπίζονται, πεθαίνουν στις φυλακές, δολοφονούνται, ολόκληρα χωριά ερημώνονται, βάσει ενός κεντρικά σχεδιασμένου προγράμματος καταστολής. Τα ίδια παθαίνουν και οι Ασύριοι και άλλοι αραβικής καταγωγής κάτοικοι της νοτιοανατολικής Τουρκίας. Ουδείς μιλάει γι’ αυτούς.
Ευαίσθητοι διανοούμενοι της Ευρώπης που, καλώς, δίνετε τη μάχη εναντίον του αντισημιτισμού. Γνωρίζετε τον πόνο της ανθρωπότητας συνολικά; Πώς ζουν και αισθάνονται εκατομμύρια Κόπτες, ή μουσουλμάνοι στις περιοχές των Χαν; Έχετε συνομιλήσει με χριστιανούς της Ινδονησίας, Γύφτους και Κούρδους; Με τόσες άλλες ομάδες εξαθλιωμένων και καταπιεσμένων; Αντιλαμβάνεστε πως στέκονται σε όλη αυτή την πλημμυρίδα των εκδηλώσεων για εντοπισμό κάθε αντισημιτικής εκδήλωσης; Στην αρχή το βλέπουν με συμπάθεια, γιατί πιστεύουν ότι αυτή η ευαισθησία θα καλύψει και αυτούς, ότι θα επεκταθεί και σε άλλους καταπιεσμένους, θα καταγγείλει και άλλες ρατσιστικές ενέργειες. Όταν όμως βλέπουν τη μόνιμα επιλεκτική ευαισθησία για το θέμα του αντισημιτισμού, θα αρχίσει η αγανάκτηση, γιατί δεν μιλά κανείς και γι’ αυτούς. Όσοι παλεύουν εναντίον των εκδηλώσεων αντισημιτισμού ας συνειδητοποιήσουν ότι αυτή η προνομιακή αντιμετώπιση θα αποτελέσει ένα νέο εφαλτήριο αντισημιτισμού, όταν τα εκατοντάδες εκατομμύρια των ανθρώπων, που σφαδάζουν εξαθλιωμένοι και καταπιεσμένοι, θα αντιληφθούν την επιλεκτική προσοχή μόνον για τα εβραϊκά θέματα και την πλήρη αδιαφορία για τη δική τους καταδίωξη και εξαθλίωση.
Διότι διάφοροι κοινωνικοί νόμοι έχουν ισχύ φυσικού νόμου. Γι’ αυτό οι ευαίσθητοι διανοούμενοι ας επεκτείνουν τη στοργή και το ενδιαφέρον τους και στους άλλους.
Πάντως αυτή η μανία σάρωσης των πάντων για να αποκαλυφθούν μόνο αντισημιτικά στοιχεία και να καταγγελθούν μόνο αυτά, άρχισε να προκαλεί αντιδράσεις ακόμη και από την πλευρά των εβραϊκών κύκλων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: με αφορμή την ανάληψη του ευρωπαϊκού ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος στη γερμανόφωνη περιοχή της Ευρώπης (Αυστρία, Ελβετία, Γιούρο 2008) άρχισε η χορωδία των αντισημιτικών παρατηρητηρίων να παράγει καταιγισμό άρθρων για τον επικρεμάμενο κίνδυνο της ανάδυσης του εθνικισμού, για τον κίνδυνο από την επικείμενη έκφραση αντισημιτικών νοοτροπιών κ.λπ. Βγήκε όμως ένας εχέφρων και νουνεχής Εβραίος, υψηλόβαθμος αξιωματούχος της εβραϊκής κοινότητας στη Γερμανία, και είπε: «Σταματήστε επιτέλους αυτή τη μουρμούρα, πρόκειται για γιορτή του ποδοσφαίρου και αφήστε τον κόσμο να τη χαρεί». Και πράγματι έγινε το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα χωρίς οποιαδήποτε παρατράγουδα, ο κόσμος χάρηκε τη γιορτή του ποδοσφαίρου.
Οι εχέφρονες και νουνεχείς Εβραίοι αντιλήφθηκαν τις αρνητικές αντιδράσεις που προκαλούνται από αυτή τη συνεχή σάρωση των πάντων για να ανακαλυφθούν αντισημιτικές αιχμές και μόνο αυτές, και εύχομαι να μας μεταδώσουν αυτή τη στάση.
3. Παρουσίασε τους Εβραίους ως άσπιλους και άχραντους, ως πέραν του καλού και του κακού υπεριστορικό σώμα, χωρίς τις δικές του ξενοφοβίες, καθηλώσεις και ιδεοληψίες και άλλες αρνητικές στάσεις και συμπεριφορές.
Ποια ήταν η ενίσχυση του Ισραήλ σε πραξικοπήματα και αντιλαϊκές εξουσίες; Ποια ήταν η σχέση του Ισραήλ με το ρατσιστικό καθεστώς της Νοτίου Αφρικής, την εποχή του απαρτχάιντ; Ποια στάση κράτησε το Ισραήλ και οι ηγετικοί κύκλοι των εβραϊκών κοινοτήτων απέναντι σε επιθέσεις του ιμπεριαλισμού και της αποικιοκρατίας, που τις πλήρωσαν με αίμα λαοί και κινήματα;
Πολλοί γράφουν. Αυτά τα κείμενα διαφόρων συγγραφέων, εκκλησιαστικά και άλλα, εκφράζουν αντισημιτισμό. Και καλώς τον υποδεικνύουν. Έχουν διαβάσει κείμενα εβραϊκά που αναφέρονται στους Έλληνες, ακόμη πώς αντιμετωπίζουν γενικά τον Άλλο; Ποιες θεωρίες πρεσβεύουν για τον ξένο, τον μη Εβραίο, στα κείμενά τους; Τα έχουν διαβάσει και αν τα έχουν διαβάσει πώς τα κρίνουν; Εκτός και αν επικρατήσει και εδώ μια χατιρική και επιλεκτική ευαισθησία.
4. Εξετάζοντας τα γεγονότα με μια διατέμνουσα γραμμή (αντισημιτισμός ή όχι) και υπερτονίζοντας το θέμα με το οποίο ασχολείται, λειτούργησε απλουστευτικά και μονοδιάστατα. Έτσι από μια πολυσύνθετη, πολυεπίπεδη, ρέουσα, αντιφατική πραγματικότητα πολλών παραγόντων, αιτίων και συνισταμένων έμεινε το μονοδιάστατο του αντισημιτισμού, πράγμα που λειτούργησε ως παραπλανητικό στην κατανόηση των κοινωνικών φαινομένων.
Γιατί, πράγματα που συμβαίνουν σε όλους, με αυτή τη μανία θα προσδιορίζονται ως αντισημιτικά όταν συνδέονται απλώς με μέλη της εβραϊκής κοινότητας. Ακόμη, πολλά αντιεβραϊκά έγιναν μέσα στη γενικότερη καταπίεση μειονοτικών μονάδων και κάλυψαν, μέσα στην καταπιεστική τους λογική, και άλλες εθνοτικές ομάδες. Όσον αφορά τον αντισημιτισμό, ένα πράγματι βασικό ρατσιστικό φαινόμενο, θα πρέπει, σε κάθε περίπτωση να αναλύεται το πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό συγκείμενο που οδήγησε στην έξαρση του φαινομένου. Γιατί κινδυνεύουμε από μια άλλη τερατώδη ανάλυση, ότι ο αντισημιτισμός βρίσκεται μέσα στο αίμα των λαών, εντοπίζεται μέσα στο DΝΑ τους, αποτελεί ένα σατανικό και μεταφυσικό πλέγμα, μυστηριώδες, που φτάνει από το απροσδιόριστο και κάποτε αναδύεται και γίνεται επικίνδυνος. Ένας βιολογισμός που ακυρώνει την πολιτική, κοινωνιολογική και πολιτιστική ανάλυση.
Οι λόγοι του αντισημιτισμού (περιπεπλεγμένοι και με ένα σύνολο άλλων λόγων που δεν σχετίζονταν με την εβραϊκή παρουσία, π.χ. ήττα, παρακμή, ανάγκη εύρεσης ενός εσωτερικού εχθρού κ.λπ.) ήταν διαφορετικοί ανάλογα με την εποχή και τη χώρα και καθήκον κάθε ανάλυσης, που θέλει να συμβάλει στην κατανόηση των φαινομένων και την ιστορική αυτογνωσία μας, είναι να δει, χωρίς βιολογικές θολούρες, τι συμβαίνει σε κάθε περίπτωση. Οι μελετητές, εξετάζοντας τα πογκρόμ και άλλα αποτρόπαια και εφιαλτικά εναντίον των εβραϊκών κοινοτήτων, έχουν εντοπίσει δεκάδες λόγους, όλοι συνδεδεμένοι με το ευρύτερο πολιτικό, πολιτιστικό και κοινωνικό συγκείμενο της κάθε εποχής και κάθε χώρας. Τα σύγχρονα παρατηρητήρια εναντίον του αντισημιτισμού προάγουν μια ναϊφ ανάλυση, ότι όλοι, σχεδόν, έχουν ένα κουσούρι αντισημιτισμού, οιονεί βιολογικό, που εμφανίζεται πότε πότε και πρέπει όλοι να είμαστε σε εγρήγορση για να αποφευχθεί.
5. Λειτούργησε με έναν τρόπο ως άλλοθι για τις ρατσιστικές και καταπιεστικές πολιτικές του Ισραήλ, για αποτρόπαιες πρακτικές εις βάρος του κατεχόμενου πληθυσμού των Παλαιστινίων καθώς και για τις γενικότερες επεκτατικές του βλέψεις.
Αλλοίμονο αν χρειαστεί να επεξηγηθεί και αυτό το σημείο.
Απλώς να αναφέρω κάτι για τη Λωρίδα της Γάζας. Στην περιοχή αυτή ζουν ενάμιση εκατομμύριο Παλαιστίνιοι. Κάτω από τις χειρότερες συνθήκες, ελέγχου, επιτήρησης, έλλειψης στοιχειωδών πραγμάτων. Ζουν σε μια επιφάνεια 360 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Μιλάμε για ενάμιση εκατομμύριο ανθρώπους που ζουν σε μια περιοχή 41 χιλιομέτρων μήκους και, περίπου, 9 χιλιομέτρων πλάτους. Για να γίνει το πράγμα πιο κατανοητό: Είναι σαν να έχουμε επιβάλει σε όλους τους Κρητικούς, από μιας ημέρας μέχρι 100 χρονών [=600 χιλιάδες άνθρωποι), να μαζευτούν και να ζουν σε μια περιοχή μεταξύ Ρεθύμνου-Ηρακλείου κοντά στη θάλασσα με ακτογραμμή 14 χιλιομέτρων και με βάθος, προς το εσωτερικό, 10 χιλιομέτρων.
Πώς βρέθηκαν, λοιπόν, τόσοι άνθρωποι εκεί στη Λωρίδα της Γάζας; Πώς ζουν;
Δ.
Κάθε προσπάθεια ερμηνείας της σύνθετης, αντιφατικής, ρέουσας και πολυεπίπεδης πραγματικότητας με μια απλουστευτική διατέμνουσα γραμμή, μπορεί να λάμψει για λίγο καιρό στο στερέωμα των θεωριών αλλά θα καταπέσει. Έτσι θα καταπέσει και η προσέγγιση των πάντων με την απλουστευτικά διατέμνουσα γραμμή του φιλοσημιτισμού και του αντισημιτισμού. Το θέμα είναι πόσο ζημιογόνος θα αποδειχθεί όσον αφορά την επίδρασή της στο επίπεδο της θεωρητικής συζήτησης και της θεωρητικής εμβάθυνσης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί και ο τρόπος προσέγγισης των γεγονότων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με ένα μονοδιάστατο φιλοσημιτισμό, για να επαυξηθούν τα αισθήματα ενοχής του ελληνικού λαού, που, έχοντας τηρήσει καλή, γενικά, στάση απέναντι στους Έλληνες Εβραίους κατά τη διάρκεια της κατοχής, δεν έχει τις ενοχές του Ευρωπαίου, για το θέμα του εβραϊκού ολοκαυτώματος. Και αυτή η έλλειψη ενοχής στον Έλληνα, τον κάνει να βλέπει απροκατάληπτα και κριτικά στάσεις και συμπεριφορές του Ισραηλινού κράτους.
Αρχίζουν, λοιπόν, διάφορα: ότι το ποσοστό των Εβραίων της Ελλάδος που θανατώθηκαν από τους Ναζί είναι αναλογικά από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, ότι οι Έλληνες λεηλατούσαν σπίτια των Εβραίων που τα είχαν εγκαταλείψει παίρνοντας το δρόμο για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης κ.λπ.
Όμως για το μεγάλο ποσοστό των απωλειών της εβραϊκής κοινότητας στην Ελλάδα δεν ευθύνονται οι Έλληνες. Κυρίως και καταθλιπτικά ευθύνεται ο φανατισμός των ναζί αξιωματούχων του κατοχικού στρατού που με ζήλο και με ευχαρίστηση διεκπεραίωσαν το φρικιαστικό καθήκον τους και τις διαταγές που έπαιρναν. Δευτερευόντως, ευθύνες μπορεί να καταλογιστούν ακόμη και στην αβελτηρία και παθητικότητα των αξιωματούχων της εβραϊκής κοινότητας που δεν έδρασαν με κάθε τρόπο για να σώσουν όσο το δυνατό περισσότερα μέλη της, ίσως γιατί δεν κατανόησαν την κρισιμότητα των καιρών για την κοινότητά τους, ίσως γιατί πίστευαν ότι με την παθητικότητα δεν θα εξερέθιζαν περισσότερο το θηρίο, είτε γιατί πίστευαν ότι με παλιές και δοκιμασμένες μεθόδους (εξαγορά και προσφορά υπέρογκων ποσών) θα επιτύγχαναν καλύτερα πράγματα. Είναι χαρακτηριστικά τα αναφερόμενα από τον Γ. Μαργαρίτη στο βιβλίο του Ανεπιθύμητοι συμπατριώτες (σ. 124 – 129) για τον πρόθυμο ή και απρόθυμο ρόλο των Γερμανών αξιωματούχων για να εφαρμόσουν με ζήλο τις οδηγίες για την εκτόπιση των Εβραίων από την Κέρκυρα και Ζάκυνθο, που έπαιξε σημαντικό ρόλο για τις εξελίξεις όσον αφορά την τύχη της εβραϊκής κοινότητας στα δύο αυτά νησιά.
Όσον αφορά το θέμα του ανοίγματος των εγκαταλελειμμένων σπιτιών των Εβραίων και της αρπαγής απ’ αυτά. Μόνον στους Εβραίους γινόταν αυτό; Έχοντας ερευνήσει το ζήτημα διαπιστώνω ότι κατά τη διάρκεια της κατοχής ανοίχτηκαν πολλά σπίτια Ελλήνων που είχαν εγκαταλειφθεί, γιατί οι κάτοχοί τους είχαν σκοτωθεί, είχαν μετακινηθεί σε άλλες περιοχές, είχαν μετακομίσει σε σπίτια συγγενών τους κ.λπ. Πόλεμος ήταν και ο πόλεμος έχει τη δική του λογική και τη δική του ηθική. Τουλάχιστον ανέχεται πολλά και διάφορα, που επιβάλλει το ένστιχτο της αυτοσυντήρησης.
Όμως υπάρχει ένα βασικό που δείχνει την προκατάληψη των διατεταγμένων φιλοσημιτικών. Ότι, δηλαδή, κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είχαμε μια περίοδο δοκιμασίας μόνο της εβραϊκής κοινότητας στην Ελλάδα και ότι οι Έλληνες συμπατριώτες τους ζούσαν κάτω από ειδυλλιακές συνθήκες, όμως από ένα αντισημιτικό κουσούρι έκαναν κάποτε και διάφορα απαράδεκτα εναντίον των δυσπραγούντων. Πόλεμο και κατοχή είχαμε, πείνα και χαλασμό. Η ελληνική κοινωνία σ’ αυτά τα τέσσερα χρόνια ήταν σε μια συνεχή οριακή δοκιμασία. Πόλεμος με την Ιταλία και Γερμανία με χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες, ύστερα κατοχή της Ελλάδας από Γερμανούς, Ιταλούς και Βουλγάρους (300 χιλιάδες, περίπου, κατοχικά στρατεύματα), καταπίεση, εξευτελισμός. Πείνα με χιλιάδες ανθρώπους να σέρνονται για την εύρεση τροφής και χιλιάδες να πεθαίνουν. Ανάπτυξη του κινήματος αντίστασης με επιθέσεις εναντίον των κατοχικών δυνάμεων, αντίποινα από αυτές, εκτελέσεις δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων, πυρπολήσεις χωριών, κλούβες και στρατόπεδα κρατουμένων. Ακόμη απαρχές της εμφύλιας διαμάχης, με πρώτες συγκρούσεις αριστεράς – δεξιάς.
Για να γίνω πιο συγκεκριμένος: Οι δεκάδες χιλιάδες οικογένειες που έφυγαν από τη Δράμα και τη ζώνη του βουλγαρικού ελέγχου, μετά τις μαζικές εκτελέσεις εκ μέρους του βουλγαρικού στρατού κατοχής, τα βασανιστήρια και τους εξευτελισμούς, και φτάνουν στη Θεσσαλονίκη, που έχουν δει ανθρώπους να πεθαίνουν από την πείνα, που ακούνε για εκτελέσεις, μάχες και βιαιοπραγίες, που βλέπουν τις εμφυλιοπολεμικές αντιθέσεις, που βιώνουν το θέμα της πολιτικής επιστράτευσης των Ελλήνων εργαζομένων -που θέλουν να εφαρμόσουν τα κατοχικά στρατεύματα αποστέλλοντας τους στη Γερμανία, για να δουλέψουν στα γερμανικά εργοστάσια (δηλαδή στις ίδιες διαδρομές μετακίνησης των Εβραίων),- μέσα σ’ αυτό, γενικά, το κλίμα ανασφάλειας και κινδύνου, νομίζετε είναι δύσκολο να μπουν σε σπίτι εγκαταλελειμμένο (το οποιοδήποτε ακατοίκητο σπίτι του οποιουδήποτε ιδιοκτήτη), γιατί κάτι που θα πάρουν/αρπάξουν από εκεί θα επαυξήσει τις δυνατότητες επιβίωσης της οικογένειάς τους;
Πόλεμο είχαμε και κατοχή, αγαπητοί του μονοδιάστατου φιλοσημιτισμού, δεν ζούσε ο κόσμος μέσα στις άνετες συνθήκες της σημερινής εποχής. Χαρακτηριστικά, στην Κύπρο, μέσα στις οριακές καταστάσεις των συγκρούσεων και του πολέμου της περιόδου 1964-1974 δεν είχαμε μόνο παραβίαση και είσοδο σε ακατοίκητα σπίτια της αντίπαλης εθνότητας αλλά είχαμε και είσοδο Ελληνοκυπρίων σε έρημα σπίτια Ελληνοκυπρίων καθώς και είσοδο Τουρκοκυπρίων σε έρημα σπίτια Τουρκοκυπρίων. Πόλεμος. Πόλεμος που φέρνει πολλά φαινόμενα όπως εκείνο των Κάπο, των διατεταγμένων Εβραίων και άλλων, που έκαναν τη βρομοδουλειά του ελέγχου των κρατουμένων στα γκέτο και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, σύμφωνα με τις εντολές των ναζί, πολλές φορές πιο σκληροί και από αυτούς. Πόλεμος. Με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης να επιβάλλει τους δικούς του νόμους.
Και εδώ εντοπίζω ένα από τα πιο απαράδεκτα φαινόμενα του μονοδιάστατου φιλοσημιτισμού, που φτάνει τα όρια ενός ανθελληνικού ρατσισμού. Διαβάζοντας αρκετά από τα κείμενα που αναφέρονται στα της εβραϊκής δοκιμασίας στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, νομίζεις ότι η υπόλοιπη ελληνική κοινωνία βρισκόταν σε ένα ιστορικό πικ νικ, ζούσε κάτω από ιδεώδεις συνθήκες, σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον. Περιγράφονται οι διάφορες εξελίξεις της εβραϊκής υπόθεσης και αποσιωπώνται οι δοκιμασίες του υπόλοιπου ελληνικού λαού. Νομίζεις ότι η περιβάλλουσα ευρύτερη ελληνική κοινωνία δεν είναι υπό κατοχή, δεν δοκιμάζεται, δεν εξευτελίζεται, δεν υποφέρει, δεν καταβάλλει το τίμημα της θυσίας αλλά ζει βίον ανθόσπαρτον. Τόση προκατάληψη εναντίον της ελληνικής κοινωνίας.
Όμως για να δεις πλήρως, σωστά και αντικειμενικά το θέμα που εξετάζεις (εβραϊκή δοκιμασία), πρέπει να δεις και τις πραγματικές συνθήκες ύπαρξης της ευρύτερης κοινωνίας. Δεν ξέρω πόσο δασκαλίστικα εξελίχτηκε αυτό το σημείωμα, όμως θα κλείσω με σκληρό τρόπο. Αφού προηγουμένως τονίσω ότι τα προηγούμενα δεν αποτελούν απάντηση στο άρθρο του Σταύρου Ζουμπουλάκη αλλά αναφέρονται γενικά στο θέμα «αντισημιτισμός και φιλοσημιτισμός». Όμως πρέπει να κλείσω.
Όταν, λοιπόν, κάποιος μελετητής, για να κατηγορήσει την ελληνική κοινωνία για αντισημιτισμό αναφέρει ότι σε συγκέντρωση των Εβραίων στην πλατεία της πόλης, που επέβαλαν οι κατοχικές αρχές, συγκεντρώθηκαν μερικές ομάδες Ελλήνων και ότι αρκετοί παρακολούθησαν με ικανοποίηση τις ταπεινώσεις των Εβραίων πρέπει να πω δυο λόγια. Ότι ο ρόλος της πλατείας ήταν ο πιο λειτουργικός στη ζωή της πόλης κατά τις προηγούμενες περιόδους, και για οτιδήποτε συνέβαινε εκεί πάντα θα υπήρχαν θεατές[4]. Δεύτερο, αν υπήρχαν αισθήματα ικανοποίησης για τις ταπεινώσεις των Εβραίων το θεωρώ ως κάτι το αποτρόπαιο και καλώς ο συγγραφέας το θίγει. Το βλέμμα που κοιτάζει την ταπείνωση του άλλου, το χειρότερο: την απολαμβάνει, είναι ό,τι πιο απωθητικό και καταδικαστέο. Περιμένω όμως από τους ευαίσθητους μελετητές της Ελλάδας να δουν και να κρίνουν και άλλα βλέμματα. Χαρακτηριστικά: Στους αεροπορικούς βομβαρδισμούς και τις επιχειρήσεις του Ισραηλινού στρατού εναντίον της Λωρίδας της Γάζας, με απώλειες 1500 νεκρών, κυρίως αμάχων Παλαιστινίων, συνέβηκε το εξής. Αρκετοί Ισραηλινοί έπαιρναν τα αυτοκίνητα και τα μικρά παιδιά τους και στάθμευαν στα υψώματα πέριξ της Λωρίδας της Γάζας και με τη συνοδεία αναψυκτικών και σάντουιτς, παρακολουθούσαν με επευφημίες και ενθουσιασμούς, παιδιά και μεγάλοι, τις επιθέσεις της πανίσχυρης ισραηλινής αεροπορίας, τις φωτιές, το θάνατο και την καταστροφή, την ταπείνωση ενός ανυπεράσπιστου πληθυσμού. Με σάντουιτς και Κόκα κόλα. Τους Εβραίους τους μετέφεραν στην πλατεία της Θεσσαλονίκης και τους εξευτέλιζαν τα κατοχικά στρατεύματα και όμως κατηγορούνται και γι’ αυτό οι Έλληνες, αυτοί που παρακολουθούσαν το μακελειό της Γάζας που έκαναν οι ομοεθνείς τους, έτρεξαν από μόνοι τους για να απολαύσουν το θέαμα.
Το γεγονός προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση προοδευτικών Εβραίων της Ευρώπης που καταδίκασαν αυτή τη ανάλγητη νοοτροπία που αναπτύσσεται στην ισραηλινή κοινωνία. Οι εκφραστές αυτού του μονοδιάστατου φιλοσημιτισμού στην Ελλάδα ας παρακολουθούνε και αυτές τις κριτικές φωνές αρκετών ριζοσπαστικών ισραηλινών κύκλων και ας μη παράγουν συνεχώς έναν λόγο politically correct, λόγο που επιβραβεύει η ανώτατη ηγεσία των εβραϊκών κύκλων και του ισραηλινού κράτους, λόγο που καταξιώνεται σε επιχορηγούμενα ερευνητικά προγράμματα, σεμινάρια, συνέδρια και σειρές εκδόσεων.
[1] ) Σάββας Παύλου, Για τον δήθεν ελληνικό αντισημιτισμό, περ. Νέα Εστία, Αθήνα, Απρίλιος 2009, αρ. 1821, σ. 906-907.
[2]) Σταύρος Ζουμπουλάκης, Για τον πανταχού παρόντα ελληνικό αντισημιτισμό, περ. Νέα Εστία, ό.π., σ. 908-912.
[3]) Κυριάκος Ιωάννου, Ανέκδοτα ποιήματα του Βασίλη Μιχαηλίδη (Από το αρχείο του Αντώνη Κ. Ιντιάνου), Μικροφιλολογικά Τετράδια 6, Λευκωσία 2008, σ. 22.
[4]) Οι σταθμοί των τρένων, οι δρόμοι και οι πλατείες ήσαν πάντοτε βασικοί στην εκδήλωση της συλλογικής ζωής της πόλης, στις παλαιότερες εποχές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι προπηλακισμοί και οι βρισιές εκ μέρους των Εβραίων εναντίον των Ελλήνων αιχμαλώτων του ελληνοτουρκικού πολέμου, το 1897, που μεταφέρθηκαν, από τις τουρκικές αρχές, στη Θεσσαλονίκη. Στις 28 Απριλίου 1897 σαράντα Έλληνες αιχμάλωτοι οδηγήθηκαν στη φυλακή του Λευκού Πύργου ενώ δέχονταν ύβρεις και ξυλιές από μουσουλμάνους και Εβραίους. Σύμφωνα με επιστολή καθηγητή της εβραϊκής σχολής της Alliance Israélite Universelle προς τα κεντρικά της οργάνωσης, στο Παρίσι: Μόλις ένα πλήθος Εβραίων έμαθε για την άφιξη των Ελλήνων αιχμαλώτων συγκεντρώθηκε στον σιδηροδρομικό σταθμό και τους υποδέχθηκε με γιουχαΐσματα, βρισιές και άλλες εχθρικές εκδηλώσεις. Τα γιουχαΐσματα, οι αποδοκιμασίες και οι αλαλαγμοί συνόδευσαν τους αιχμαλώτους από τον σιδηροδρομικό σταθμό έως τη φυλακή του Λευκού Πύργου». Γιάννη Μέγα, Διαστροφή διά των αποσιωπήσεων, περ. Άρδην, Αθήνα, Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2013, αρ. 91, σ. 39).
Σάββας Παύλου 