Η ΤΟΥΜΠΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΑ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΠΟΛΗ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΑ

Η ΤΟΥΜΠΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΑ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΠΟΛΗ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΑ

Ἄν ἰσχύῃ -λέω ἄν- ἡ ὑπόθεση τοῦ ἀρχαιολόγου Θ. Μαυρογιάννη ὅτι ὁ τύμβος Καστᾶ στήν Ἀμφίπολη οἰκοδομήθηκε κατά παραγγελία τοῦ Ἀλεξάνδρου γιά τόν Ἡφαιστίωνα, τότε ἡ ὑπόθεση εἶναι ἀναπόφευκτο νά συμπαρασύρῃ καί τόν ἴδιο τόν μέγα Ἀλέξανδρο.
Εἶναι γνωστή ἡ σχέση θαυμασμοῦ -ἄν μή ταυτίσεως- τοῦ Ἀλεξάνδρου πρός τόν Ἀχιλλέα, πού εἶχε ὡς φυσικό ἀπότοκο αὐτήν τοῦ Ἡφαιστίωνα πρός τόν Πάτροκλο.
Ἀπ᾿ αὐτήν τήν ἄποψη, ἐνδιαφέρει ἰδιαίτερα ἡ τύχη τῶν ὀστῶν τοῦ Πατρόκλου καί τοῦ Ἀχιλλέως, ἔτσι ὅπως τήν προδιαγράφει ἡ ψυχή τοῦ Πατρόκλου στήν ραψωδία Ψ τῆς Ἰλιάδας:

μὴ ἐμὰ σῶν ἀπάνευθε τιθήμεναι ὀστέ᾿ Ἀχιλλεῦ͵
ἀλλ᾿ ὁμοῦ ὡς ἐτράφημεν ἐν ὑμετέροισι δόμοισιν (Ψ 83-84)

ὣς δὲ καὶ ὀστέα νῶϊν ὁμὴ σορὸς ἀμφικαλύπτοι
χρύσεος ἀμφιφορεύς͵ τόν τοι πόρε πότνια μήτηρ. (Ψ 91-92)

Ἐν ὀλίγοις, ὁ Πάτροκλος ζητάει οἱ δυό φίλοι νά ταφοῦνε μαζί, κάνει δέ λόγο γιά ἕναν χρυσό ἀμφορέα ὁ ὁποῖος θά περιέχῃ τά ὀστᾶ καί τῶν δύο. Εἶναι φανερό ὅτι ἡ ταφική αὐτή διευθέτηση δέν μπορεῖ νά πραγματοποιηθῇ ἀμέσως, ἀφοῦ ὁ Ἀχιλλέας ζῇ, ἀλλά μέλλει νά ἀπασχολήσῃ αὐτούς πού θά μεριμνήσουν γιά τήν ταφή καί τήν μετακομιδή τῶν ὀστῶν τοῦ Ἀχιλλέα μετά τόν θάνατό του.
Κάτι τέτοιο εἶναι πιθανόν νά συνέβη καί μέ τόν Ἀλέξανδρο, νά ζήτησε δηλαδή νά ταφῇ σέ ἕνα κοινοτάφιο μέ τόν ἀκριβό του φίλο Ἡφαιστίωνα, κατά τό πρότυπο τοῦ κοινοταφίου Ἀχιλλέως – Πατρόκλου. Γι᾿ αὐτό καί ἡ ἱστορική πληροφορία ὅτι ὁ μέγας Ἀλέξανδρος τάφηκε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου μπορεῖ νά ἔχῃ σχετική μόνο ἀξία: Κάλλιστα θά μποροῦσε νά εἶχε ταφῆ κατ᾿ ἀρχάς ἐκεῖ, καί μετά νά εἶχε ὑπάρξει κατ᾿ ἐπιθυμίαν του μετακομιδή τῶν ὀστῶν του -ὅπως ἐξ ἄλλου καί τοῦ Ἡφαιστίωνα-, ἔτσι ὥστε νά ταφοῦν μαζί.
Γι᾿ αὐτό λέμε ὅτι ἡ ὑπόθεση γιά σχέση τῆς τούμπας τοῦ Καστᾶ μέ τόν Ἡφαιστίωνα συμπαρασύρει καί τόν ἴδιο τόν μέγα Ἀλέξανδρο.
Εἶναι πιθανό ὁ τύμβος τῆς Ἀμφίπολης νά εἶναι κοινοτάφιο; Ὁ καιρός θέλει τό δείξει τίνος μάννα θέ νά λείψῃ. Οὕτως ἤ ἄλλως, ὅμως, καί αὐτό νά μή συμβαίνῃ, πρέπει νά ἐγκαταλείψουμε τήν ἀπόλυτη βεβαιότητά μας ὅτι ἡ τελική ταφή τοῦ μεγάλου Ἀλεξάνδρου ἔγινε στήν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου.

Χρῖστος Δάλκος, φιλόλογος
(κοινοποιώ το κείμενο του εξαιρετικού φιλολόγου Χρ. Δάλκου, γιατί η επιχειρηματολογία του είναι λογική, χωρίς άλματα, ευσεβοποθισμούς και ιδεολογήματα)Σ. Π.