ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΟΤΑΓΗ ΣΤΑ ΞΕΝΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ

Οι συνεχείς αποκαλύψεις, για το φαγοπότι με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις στην Ελλάδα, συνεχίζονται. Το ένα σκάνδαλο διαδέχεται το άλλο, μιλάμε για δεκάδες εκατομμύρια ευρώ που μοιράστηκαν στους έξυπνους. Παλιά, οι μεγάλες δυνάμεις πλήρωναν πράκτορες. Όμως ο τίτλος αυτός είναι απωθητικός και προκαλεί απωθητικά συναισθήματα σε όλους. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τη μονοκρατορία των Η.Π.Α. ανακαλύφθηκαν καινούργιοι και πιο ραφιναρισμένοι τρόποι. Ιδρύεις μια μη κυβερνητική οργάνωση εναντίον του ρατσισμού, υπέρ του φεμινισμού, τις προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της προστασίας του γαϊδουριού και των πεταλούδων και της πτηνοπανίδας και τα παίρνεις χοντρά. Και όταν μετά χοντραίνει το παιγνίδι και σκοτώνεται κόσμος στο Ιράκ και αλλού, ή έρχεται το σχέδιο Ανάν, εσύ δεν μιλάς, ή, ακόμη, υποστηρίζεις. Μια νέα, λοιπόν, μορφή πρακτορισμού. Υπάρχουν και μερικές μη κυβερνητικές οργανώσεις που τιμούν το όνομά τους, φαίνεται όμως ότι η πλειονότητα παίζει το παιγνίδι των χρηματοδοτών της. Αλήθεια, γιατί μια μη κυβερνητική οργάνωση εναντίον του ρατσισμού να χρειάζεται χρηματοδότηση από την Αμερική ή την Ευρωπαϊκή Ένωση; Δεν μπορούν τα μέλη της εκ των ενόντων, όπως λέμε εμείς οι παλιοί φιλόλογοι, να καλύψουν τις οικονομικές ανάγκες των εκδηλώσεών τους; Άρα, πίσω από τη βιτρίνα και τους ευγενείς στόχους κρύβεται ο χρηματισμός και η ιδεολογική εξυπηρέτηση των χρηματοδοτών. Ανασύρουμε, λοιπόν, ένα παλιό άρθρο που δεν έχασε την επικαιρότητά του. Το κα΄νει επίκαιρο σημερινή ανακοίνωση (20 Απριλίου 2914) που αναφέρεται στην επίσκεψη του αντιπροέδρου των Η.Π.Α. Τζον Μπάιντεν στην ταραγμένη Ουκρανία. Στη διήμερη επίσκεψή του στο Κίεβο ο αμερικανός αξιωματούχος θα συναντηθεί με τον πρόεδρο και πρωθυπουργό της χώρας, με εκπροσώπους της Βουλής και με εκπροσώπους μη κυβερνητικών οργανώσεων [διάβαζε: μισθοφόρους των αμερικανικών συμφερόντων].

 

ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΟΤΑΓΗ ΣΤΑ ΞΕΝΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ

Όταν βρισκόμουν στο Υπουργείο Παιδείας, ένα ρεύμα δέους διέτρεχε τη ραχοκοκαλιά των αξιωματούχων εκεί, όταν αναφερόταν το: εν-τζι-όου. “Ξέρεις οι εν-τζι-όου”, έλεγαν με σεβασμό, “μα τι να κάνουμε αφού οι εν-τζι-όου, σε συνέδριο στο Μόναχο αποφάσισαν” κ.λπ. κ.λπ.

Κάποια στιγμή νευρίασα και ρώτησα τι είναι αυτές οι περιβόητες εν-τζι-όου και έμαθα: Είναι οι “μη κυβερνητικές οργανώσεις” (Non – governmental Organization).

Μη κυβερνητικές οργανώσεις υπήρχαν ανέκαθεν. Με πνευματικούς, φιλανθρωπικούς, πολιτιστικούς και πολιτικούς στόχους. Ήσαν αυτόνομες οργανώσεις πολιτών, οι οποίες δραστηριοποιούνταν έξω από τα κυβερνητικά πλαίσια. Ποια η διαφορά με τις σύγχρονες, ειδικά μετά την κατάρρευση του σοβιετικού στρατοπέδου; Μα πολλές από αυτές τις μη κυβερνητικές οργανώσεις σήμερα χρηματοδοτούνται από την Αμερική (πλαγίως ή απ’ ευθείας), είναι ενσωματωμένες σε ένα παγκόσμιο δίκτυ, και βοηθούν στην ταχύτερη επίτευξη των στόχων της υπερδύναμης. Δεν έχει σημασία ότι υπάρχουν και άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις που είναι έντιμες και σωστές, που συσπειρώνονται γύρω από ένα θεμιτό στόχο. Μιλάμε για τις Μ.Κ.Ο. που προωθούνται συνέχεια, προβάλλονται  και χρηματοδοτούνται από αμερικανικά και διάφορα άλλα κέντρα εξουσίας, γίνονται ισχυρές και αποτελεσματικές, για να ενισχύσουν την αμερικανική πολιτική. Να την ενισχύσουν για να μη καθυστερεί η επίτευξη της αμερικανικής επιβολής, από τις συνήθεις δυνάμεις και συμπεριφορές, που είναι ενταγμένες στο κανονικό πολιτικό σύστημα μιας χώρας.

Έτσι, για να αλλάξουν κάποια πράγματα στην εκπαίδευση έπρεπε να γίνουν συσκέψεις επί συσκέψεων στο Υπουργείο Παιδείας, να γίνουν επαφές με το συνδικαλιστικό όργανο των διδασκόντων, να πάνε τα συμπεράσματα στη Βουλή, εκεί να συζητηθούν και να κριθούν, να μπει και ο τύπος και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στον χορό και μετά να ψηφιστούν. Γενικά εμπλέκονταν όλο το πολιτικό, κοινωνικό και πνευματικό δυναμικό μιας χώρας. Και συνήθως ψηφίζονταν πράγματα που δεν άρεσαν στην αμερικανική πολιτική, υπήρχαν καθυστερήσεις και αντιστάσεις.

Πώς, λοιπόν, να συντομευθούν αυτά τα πράγματα με βολικές διαδικασίες; Καλούνταν, λοιπόν, οι σχετικές μη κυβερνητικές οργανώσεις σε κάποια πρωτεύουσα της Ευρώπης και διατύπωναν απαιτήσεις και υποδείξεις για ένα θέμα, με τσαμπουκά και ύφος -όσοι αντιδρούσαν χαρακτηρίζονταν ως παρωχημένοι, αντιδραστικοί, εκτός του πλαισίου που ζητούν οι νέοι καιροί. Οι κυβερνητικές υπηρεσίες, ερήμην του λαού και των συμφερόντων της χώρας, ασθμαίνοντας έτρεχαν να υπακούσουν και να προσαρμοστούν. Η αμερικανική πολιτική και οι διεθνείς ελίτ συντόμευαν έτσι τις προσπάθειές τους, επέβαλλαν τάχιστα το επιζητούμενο.

Για να επιτευχθεί αυτό έπρεπε να γίνουν δυο πράγματα: Πρώτο, να δημιουργηθεί ο μύθος ότι οι Μ.Κ.Ο. είναι ο νέος τρόπος ζύμωσης και απόφασης του σύγχρονου κόσμου. Όλοι να νιώθουν ένα δέος γι’ αυτές και να τις θεωρούν άμεμπτες. Δεύτερο, η ανεύρεση εκείνων των προσώπων που θα δέχονταν να παίξουν αυτό το παιγνίδι και να προωθούν αυτό που συμφέρει στην αμερικανική πολιτική, με αντίτιμο τις χρηματοδοτήσεις, την προβολή, τα ταξίδια, το μερίδιο των λεφτών από ερευνητικά προγράμματα κ.λπ. κ.λπ.

Και το πρώτο και το δεύτερο είναι πολύ εύκολα. Σήμερα ο πολίτης, ταλαιπωρημένος και έρμαιο της μόδας και των νοοτροπιών που καλλιεργούνται τάχιστα από τα ηλεκτρονικά μέσα, είναι έτοιμος να προσκυνήσει και να ακολουθήσει κάθε τι που έχει τη σφραγίδα του μοντέρνου, του νέου και ριζοσπαστικού. Και το δεύτερο, δηλαδή η πληρωμή, ήταν ακόμη πιο εύκολο γιατί, «μόλις ακουσθή ο ήχος του χρυσίου, η ψυχή αναπηδά από του Καθαρτηρίου εις τον Παράδεισον».

Δυστυχώς οι δειλοί Κύπριοι δημοσιογράφοι δεν έψαξαν ποτέ να δουν από πού τα παίρνουν αυτές οι περιβόητες Μ.Κ.Ο., πόσο είναι το αντίτιμο που ενθυλακώνει ο Χι  και ο Ψι που τις εκπροσωπούν και φιγουράρουν κάθε λίγο και λιγάκι.

ΤΟΥΡΚΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

μνήμη Νεοκλή Σαρρή

 έντονη απορία μου […] για το γεγονός ότι η επίσημη tουρκική ιστορική θεωρία ασκεί επιρροή έξω και από τα σύνορα της Τουρκίας. Ali Sait Çetinoğlu, Τούρκος ιστορικός

Όταν ιδρύεται ένα Κέντρο Ελληνικών Σπουδών στην Γερμανία, στην Αμερική  ή σε κάποια άλλη χώρα, δεν θέλουμε να αναπαράγει την ατμόσφαιρα greek souvlaki και greek syrtaki, να αναφέρεται στα ελληνικά θέματα επιφανειακά και διαφημιστικά, θωπεύοντας την αυταρέσκεια και τον εγωισμό μας. Θέλουμε να μιλήσει για την αλήθεια του ελληνικού κόσμου -έστω και αν είναι πικρή, με επιστημονική εμβρίθεια να κάνει τομές, να αναδείξει νέα στοιχεία, να υποδείξει αλληλουχίες των γεγονότων και, εν τέλει, να συντελέσει στην ιστορική, πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική αυτογνωσία μας. Αυτά που ζητάμε για τις ελληνικές σπουδές τα ζητάμε, τα ίδια ακριβώς, και για τα κέντρα τουρκικών σπουδών, που δημιουργούνται σε ελληνικά πανεπιστήμια και σε κάθε μέρος του πλανήτη.

Δυστυχώς αρκετοί τουρκολόγοι της Κύπρου και της Ελλάδας  αναπαράγουν μια ειδυλλιακή εικόνα των τουρκολογικών θεμάτων, δεν προχωρούν σε τομές, δεν τολμούν να εκθέσουν προτάγματα κρίσης των εξελίξεων, δεν εμβαθύνουν στην επιστήμη της τουρκολογίας, χαρακτηρίζονται από ιδεοληψίες, ατολμία και φόβο να πουν την αλήθεια. Στο αρχείο μου έχω αποθηκεύσει πολλά τεκμήρια τουρκολογικής μιζέριας και αντεπιστημονικής θεώρησης των πραγμάτων, ο χώρος της εφημερίδας με υποχρεώνει να αρκεστώ σε τρία παραδείγματα.

Περιφανής τουρκολόγος, παίρνει ύφος και μας λέει τη φοβερή αποκάλυψή του: ότι σε έρευνα, που έγινε σε κατεχόμενο χωριό, με κατοίκους τώρα τουρκοκύπριους και εποίκους, στο ερωτηματολόγιο αν θέλουν λύση η πλειοψηφία απάντησε θετικά. Κι αυτό το έλασσον γεγονός, αυτή η ανθυπολεπτομέρεια στο σύνθετο πλέγμα και στο συσχετισμό δυνάμεων του Κυπριακού, καθίσταται μείζον θέμα, προκαλεί θεωρητικές αναλύσεις και άλλες βαθυστόχαστες θολούρες εκ μέρους του τουρκολόγου, λες και το αποτέλεσμα αυτού του ερωτηματολογίου θα μετακινήσει τους αμετακίνητους στόχους της Άγκυρας, που κινούνται σε σίγουρες σιδηροτροχιές. Οι  Κύπριοι τουρκολόγοι αναδεικνύουν τη λεπτομέρεια σε κυρίαρχη, κινούνται με αντεπιστημονικά κριτήρια, ευσεβοποθισμούς και ιδεοληψίες.

Άλλος τουρκολόγος θρηνεί γιατί δεν είχαμε κοινή παιδεία στην Κύπρο, από την εποχή της τουρκοκρατίας αφού, όπως τονίζει, ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι θα ζούσαν σε ένα κοινό κράτος. Η ιδεοληψία είναι εκκωφαντική. Ο  τουρκολόγος προχωρεί σε αξιολόγηση του παρελθόντος όχι με βάση τις πραγματικές συνθήκες ύπαρξης των λαών της τότε εποχής αλλά με βάση ιδεολογίες του παρόντος. Στην οθωμανική αυτοκρατορία, που έφτανε, τον 19^ο αιώνα, από την Αδριατική μέχρι το Κουβέιτ, η παιδεία ήταν υπόθεση των μιλετιών. Στο νησί μας όμως οι ανεπανάληπτοι Κύπριοι, μόνοι εντός της απέραντης αυτοκρατορίας, θα έκαναν κάτι διαφορετικό. Δεν είναι μόνο αυτό. Ο 19^ος αιώνας ήταν η εποχή του εθνισμού. Εκλύθηκαν κολοσσιαίες ιστορικές δυνάμεις, που ήθελαν δημιουργία εθνικών κρατών, ενοποίηση, επέκταση ή απελευθέρωση περιοχών με ομοεθνείς. Όμως, κατά τον φοβερό Κύπριο τουρκολόγο, οι φοβεροί Κύπριοι, αντίθετοι με τα ρεύματα του καιρού, θα έκαναν κάτι διαφορετικό. Όμως οι Κύπριοι του 19^ου αιώνα ήταν φυσιολογικοί άνθρωποι και μέσα στο πνεύμα του καιρού τους. Η μουσουλμανική μειονότητα ήθελε διαιώνιση της τουρκοκρατίας και η ελληνική πλειονότητα ήθελε τερματισμό  της τουρκικής κατοχής, η ευτυχέστερη λήξη θα ήταν η Ένωση με την Ελλάδα. Ποια κοινή παιδεία θα έκαναν άνθρωποι με τόσο αντίθετους στόχους όσον αφορά το κύριο, δηλαδή το μέλλον του νησιού; Οι επαρχιώτες Κύπριοι τουρκολόγοι, που αγνοούν το σύνολο και τα κύρια θέματα της τουρκοκρατίας, που αγνοούν την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο και τις κύριες κινητήριες δυνάμεις της Ιστορίας του 19^ου αιώνα, έχουν την απάντηση στο τσεπάκι τους. Εύκολη και ευκολοχώνευτη.

Άλλος τουρκολόγος προχωρεί σε μελετήματα που μας παρουσιάζει τις τουρκοκυπριακές απόψεις για διάφορα θέματα, για να τις κατανοήσουμε δήθεν, χωρίς κριτική, χωρίς προτάγματα και αξιολόγηση. Φυσικά δεν τολμά να μελετήσει και να μας παραθέσει την ειδησεογραφία των τουρκοκυπριακών εφημερίδων για την αρμενική γενοκτονία, για τις εξεγέρσεις των Κούρδων και τις σφαγές τους (1925, 1930 κ.λπ.) και την καταπίεσή τους από το αυταρχικό και δικτατορικό τουρκικό κράτος, γιατί αυτά θα αποκαλύψουν μια τουρκοκυπριακή μειονότητα με εντελώς φασιστική ιδεολογία, που επευλογεί και επικροτεί κάθε εκκαθάριση του Άλλου στην Τουρκία, όμως για την Κύπρο κλαυθμηρίζει γιατί δήθεν αδικείται. Οι άλλοι πρέπει να εξοντώνονται μα οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να αποτελούν κόρη οφθαλμού.

Ο ίδιος,  μουρμουρά και μας παραθέτει τις αντιδράσεις των Τουρκοκυπρίων για το ενωτικό δημοψήφισμα του 1950, χωρίς προτάγματα αξιολόγησης των λογικών τους, χωρίς κριτική, έτσι για να τα οικειοποιηθούμε. Μα δεν μένει μόνο σ’ αυτό, αδίστακτος προχωρεί και σε κριτική του δημοψηφίσματος, της υπέρτατης έκφρασης της λαϊκής βούλησης, με δύο υπονομεύσεις α) ότι έγινε σε ναούς, β) ήταν με φανερή ψηφοφορία και υπογραφή. Όλη η ανθρωπότητα ζούσε στους ρυθμούς της αυτοδιάθεσης των λαών, η αριστερά με το βιβλίο του Λένιν για την αυτοδιάθεση των εθνών υψωμένο και ο φιλελεύθερος αστισμός με τις διακηρύξεις του αμερικανού προέδρου Ουίλσον για την αυτοδιάθεση των λαών. Ο κυπριακός ελληνισμός πάντα εναρμονιζόταν με τα απελευθερωτικά προτάγματα της ανθρωπότητας (αντιαποικιακός αγώνας, αυτοδιάθεση των λαών, ανθρώπινα δικαιώματα, ευρωπαϊκό κεκτημένο κ.λπ) ενώ η στάση της τουρκοκυπριακής μειονότητας ήταν πάντοτε ανασχετική εισάγοντας, με έξωθεν πλάτες, τα πιο συντηρητικά και αντιδραστικά δεδομένα στο νησί. Το 1950, προβάλλοντας το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, ο κυπριακός ελληνισμός προχώρησε στο δημοψήφισμα αφού προηγουμένως αποτάθηκε στις αποικιοκρατικές αρχές για να αναλάβουν αυτές τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Η αγγλική κατοχή όχι μόνο αρνήθηκε αλλά απαγόρευσε στους Κύπριους δημοσίους υπαλλήλους να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα.  Μέσα σ’ αυτά τα δεδομένα, ο τουρκολόγος δεν χύνει ένα δάκρυ που δεν βρέθηκε η δυνατότητα να οργανωθεί το δημοψήφισμα από κάποιο διεθνή φορέα και το αποτέλεσμά του να γίνει σεβαστό από όλους αλλά χύνει το δηλητήριό του για το αποτέλεσμα της ελεύθερης λαϊκής έκφρασης, γιατί το δημοψήφισμα πραγματοποιήθηκε, υπό τας περιστάσεις, με τον πιο άψογο τρόπο.  

Οι ημιμαθείς τουρκολόγοι της Κύπρου όταν μιλούν για την περίοδο της τουρκοκρατίας εξαφανίζουν την Υψηλή Πύλη, τον σουλτάνο και τις σχέσεις εξουσίας και δύναμης της οθωμανικής αυτοκρατορίας, όταν μιλούν για την περίοδο της Αγγλοκρατίας εξαφανίζουν τις λογικές και τη δύναμη της αποικιοκρατίας, και στις δυο περιπτώσεις μένουν οι «δύο κοινότητες της Κύπρου» μόνες τους στο ειδυλλιακό νησιωτικό περιβάλλον τους.

Καταληκτικά: Η επιστημονική ζωή στην Κύπρο έχει πολλές ελλείψεις, φαίνεται όμως ότι αρκετοί Κύπριοι τουρκολόγοι αποτελούν κακέκτυπα επιστημόνων, εκφραστές μιας αβάσταχτης επαρχιώτικης μιζέριας.

Η τιμωρία μπορεί και να έρθει  από Τούρκους επιστήμονες.  Όπως με τα Σεπτεμβριανά του 1955, για τα οποία μερικοί Έλληνες  έγραφαν ανοησίες -καθηγητής της Παντείου έγραφε ότι στο πογκρόμ αυτό, που εκθεμελίωσε τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης, δεν υπήρχαν ανθρώπινα θύματα. Όμως οι νεότεροι Τούρκοι μελετητές έδωσαν όλες τις διαστάσεις των Σεπτεμβριανών κάνοντας καταγέλαστο τον καθηγητή της Παντείου. Οι καιροί αλλάζουν, με ραγδαίους ρυθμούς. Η εποχή που ο Κεμάλ Ατατούρκ μάζεψε τους υπάκουους Τούρκους ιστορικούς και τους έδωσε εντολές πώς να γράψουν την τουρκική ιστορία, σύμφωνα με τα συμφέροντα του νεοπαγούς κράτους του, τέλειωσε. Έχουν περάσει από τότε ενενήντα χρόνια. Τουρκολογικά κέντρα ιδρύονται σε διάφορες χώρες, στην ίδια την Τουρκία, παρά τον ασφυκτικό έλεγχο, διευρύνεται η αυτονομία των πανεπιστημίων, ακόμη και για την αρμενική γενοκτονία άρχισαν να συζητούν. Είναι ακόμη και η προσωπική τόλμη, ειλικρίνεια και αυτονομία διαφόρων Τούρκων επιστημόνων. Ωραία εκδίκηση, οι Τούρκοι επιστήμονες να αποδεικνύουν στο μέλλον ότι οι Κύπριοι τουρκολόγοι γράφουν ωραιοποιημένα πράγματα, ανόητα και αντιεπιστημονικά για τη στάση και τις μεθοδεύσεις της τουρκικής πολιτικής.

Ο Χατζιδάκις τόνιζε κάποτε το ωραίο ότι «αν δεν σε φοβίζει πια το τέρας σημαίνει ότι άρχισες να του μοιάζεις». Οι δουλειά των επαρχιωτών τουρκολόγων της Κύπρου είναι απλώς, με ιδεοληψίες και αντεπιστημονικούς τρόπους, να συνηθίσουμε το τέρας της κατοχής.

ΝΙΚΟ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ, ΜΕΓΑΛΕ ΒΑΦΕΑ

 Ο Αναστασιάδης αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά  ένας άνθρωπος του έσχατου τακτικισμού, της μικροκομματικής ίντριγκας, του κομματικού πρακτικισμού. Εκεί τα καταφέρνει πολύ ωραία. Στο θέμα το εθνικό, στο μείζον θέμα της επιβίωσης του Κυπριακού Ελληνισμού, δημιουργεί τη μαύρη τρύπα στην οποία θα χαθούμε. Το ιστολόγιο επαναφέρει στην πρώτη σελίδα του ένα άρθρο που γράφτηκε αρκετό  καιρό πριν από την εκλογή του Αναστασιάδη στην προεδρία (σχεδόν πριν από τρία χρόνια, αναρτήθηκε την 1 Ιουλίου 2011). Το αναδημοσιεύει χωρίς καμία αλλαγή. Τίτλος του άρθρου:

ΝΙΚΟ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ, ΜΕΓΑΛΕ ΒΑΦΕΑ

«Μεταξύ δύο στρατηγών, και των δύο ηλιθίων, ο είς εξ ανάγκης θα βγει νικητής». Απόφθεγμα που τόνιζε συνεχώς ο σπινθηροβόλος Γιάννης Σκαρίμπας.

Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν θα προσδώσουμε χαρακτηριστικά έξυπνης στρατηγικής στον νικητή, ότι μελέτησε επισταμένως Σου Τσου, Πολύαινο, Κεκαυμένο, Κλαούζεβιτς και Κονδύλη, ότι εφάρμοσε πρωτότυπες στρατηγικές μεθόδους και νέες προσεγγίσεις και έτσι, από τη στρατηγική του μεγαλοφυΐα και τους μεγαλόπνοους σχεδιασμούς του,  πέτυχε τη νίκη. Απλώς βλάκας βλάκα νίκησε.

Αυτό παρακολουθούμε συνεχώς στην Κύπρο από τα δύο μεγάλα κόμματα που ομονοούν στο θέμα του κλεισίματος του Κυπριακού αλλά συνεχώς βρίσκονται σε αντιπαλότητα για διάφορα ήσσονος σημασίας θέματα, για να παρακολουθούν οι φίλαθλοι, οπαδοί και μαντρωμένοι.

Οι βασικές στρατηγικές που αναπτύχθηκαν στην Κύπρο μετά το ’74 ήταν α) από τη μια πλευρά   η αποδοχή των τετελεσμένων της κατοχής (απλώς το πρόβλημα εντοπιζόταν στο πως θα περάσουν αυτή τη λύση στο λαό) και β) από την άλλη η προσπάθεια εκείνων που πάλευαν για τη διεύρυνση των δυνατοτήτων του Κυπριακού Ελληνισμού.

Ο Νίκος Αναστασιάδης εμφανίστηκε ως ο νευρώδης νεαρός πολιτικός από τη Λεμεσό, που πάλευε συνεχώς για να επιβάλει την αποδοχή των κατοχικών δεδομένων. Την ίδια ώρα όμως συνεχώς θολώνει τα νερά με τη συνεχή εριστικότητα για ήσσονος σημασίας θέματα. Είναι χαρακτηριστική μια από τις πρώτες εμφανίσεις του στη Βουλή, αμέσως μετά τις εκλογές του 1985, για την οποία έγραψα σχετικό σημείωμα στο περιοδικό Αυτοδιάθεση, (Μάρτιος 1985, αρ. 3-4, σ. 40): Το κόμμα του μιλούσε συνεχώς για αποδοχή των κατοχικών δεδομένων, ο ίδιος όμως για την απόφαση της τηλεόρασης του ΡΙΚ να μην μεταδώσει και τη συνέχεια της συνεδρίασης της Βουλής την επόμενη ημέρα, ούρλιαζε και κτυπούσε το χέρι στο έδρανο. Την άλλη μέρα, όταν ήλθε η σειρά του να μιλήσει, τον ακούσαμε από το ραδιόφωνο σε ένα κάλεσμα αποδοχής των κατοχικών δεδομένων. Αυτός είναι ο Αναστασιάδης, μαλακός με τον Τούρκο κατακτητή, σκληρός με το …ΡΙΚ, υποχωρητικός στα μεγάλα και ασυμβίβαστος και σκληρός στα μικρά.

Όμως πράγματι αποδείχτηκε μαέστρος σε θέματα τακτικής και μικροκομματικής πολιτικής, μπορεί να μην κάνει μεγάλη πολιτική στο θέμα της αντιμετώπισης του τουρκικού επεκτατισμού αλλά ξέρει να κινείται στο χώρο της μικροπολιτικής, των εσωκομματικών διεργασιών, των αντιπαραθέσεων με την ακελική νοοτροπία.

Είναι χαρακτηριστική η σκηνοθεσία που με μαεστρία διεκπεραίωσε ο Νίκος Αναστασιάδης στις προηγούμενες εκλογές όταν αντίπαλοι ήσαν οι: Τάσος Παπαδόπουλος, Γιαννάκης Κασουλίδης και Δημήτρης Χριστόφιας.

Πρώτη κίνηση η απομάκρυνση του Παπαδόπουλου από την εξουσία. Ενισχύοντας το ΑΚΕΛ να προχωρήσει στην, για πρώτη φορά στην ιστορία του κόμματος αυτού, υποβολή υποψηφιότητας εκ μέρους του Γενικού Γραμματέα του καθώς και με άλλα τερτίπια, όπως ότι θα έκανε υπέρβαση, δηλαδή θα  βοηθούσε στις ακελικές επιλογές, κάτι που δημιουργούσε δυναμική σε μέλη και στελέχη του χώρου πέριξ του Παπαδόπουλου να προσχωρήσουν στην επιλογή Χριστόφια.

Δεύτερη κίνηση η υπονόμευση της υποψηφιότητας του Γιαννάκη Κασουλίδη, του υποψήφιου του δικού του κόμματος, του ΔΗΣΥ.

Αν εκλεγόταν ο Γιαννάκης Κασουλίδης

α) θα υπονομευόταν η βασική συνισταμένη της κυπριακής πολιτικής σκηνής που βασίζεται στο διπολισμό  ΑΚΕΛ και  ΔΗΣΥ. Στο μεν ΑΚΕΛ θα δημιουργείτο έντονη δυσφορία για τις επιλογές της ηγεσίας που με την εμπλοκή της στο θέμα της απομάκρυνσης του Τάσου Παπαδόπουλου  έδωσε την εξουσία στον ΔΗΣΥ και απομάκρυνε τους ακελικούς από τη νομή της εξουσίας. Ταυτόχρονα η επιτυχία Κασουλίδη

β) θα οδηγούσε στη συγκρότηση ενός πόλου με το ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΕΥΡΩΚΟ, Οικολόγους καθώς και από δυσαρεστημένους της ακελικής παράταξης, αντιανανικούς κυρίως, που θα ενισχύονταν από την αποτυχημένη και τυχοδιωκτική πολιτική της ηγεσίας τους (έτσι θα φαινόταν σε αρκετούς Ακελικούς αν εκλεγόταν ο Κασουλίδης και η εξουσία δινόταν στο ΔΗΣΥ). Η συγκρότηση ενός νέου πόλου, με πιθανότητες επιτυχίας, θα φαινόταν, λοιπόν, λογική -με αποτέλεσμα την αλλαγή του παγιωμένου πολιτικού σκηνικού της Κύπρου.

γ) Η νίκη του Κασουλίδη θα αποδείκνυε ότι ο ΔΗΣΥ μπορεί να κερδίσει τις εκλογές χωρίς να είναι υποψήφιος ο πρόεδρός του ο Νίκος Αναστασιάδης, ότι μπορεί να κερδίσει την προεδρία και με άλλα πρωτοκλασάτα στελέχη του. Οι μανούβρες και οι τακτικισμοί του Αναστασιάδη εντός του ΔΗΣΥ για τη δημιουργία προσωποπαγούς κατάστασης θα αποδεικνύονταν άνευ ουσίας. Ο Αναστασιάδης όλη μέρα οργώνει και συντονίζει τον ΔΗΣΥ στο χορό του αναστασιαδισμού και το κόμμα αυτό κερδίζει τις εκλογές χωρίς τον πρόεδρό του. Ακόμη, η νίκη Κασουλίδη θα του εξασφάλιζε, ίσως, και δεύτερη πενταετία  και η εναλλαγή στην εξουσία από άλλο πρόσωπο, του εκτός ΔΗΣΥ χώρου, σήμαινε ότι η ώρα του Αναστασιάδη μετατίθετο ύστερα από δεκαπέντε χρόνια, στις εκλογές του 2023.

Τρίτη κίνηση, λοιπόν, η ενίσχυση της εκλογής Χριστόφια. Με τον Χριστόφια στον προεδρικό θώκο,  ο Αναστασιάδης γνώριζε ότι η ώρα του θα έφτανε ύστερα από πέντε χρόνια, στις εκλογές του 2013.

Γνώριζε  την ακελική ασχετοσύνη, την παρωχημένη νοοτροπία και διάφορες άλλες ιδεοληψίες του ΑΚΕΛ, που θα οδηγούσαν, ύστερα από πέντε χρόνια στη μαζική απόφανση ότι παρά δεύτερη θητεία με τον Χριστόφια καλύτερα ο Αναστασιάδης. Δηλαδή με τον αποτροπιασμό για τις ακελικές αγκυλώσεις και την ακελική βαρβαρότητα θα αναπλήρωνε την απωθητικότητα της δικής του προσωπικότητας, την έλλειψη συμπάθειας και αγάπης, -ουδείς τον περιβάλλει με αγάπη και συμπάθεια, τον φοβούνται και τον υπολογίζουν ως μαέστρο της πολιτικής τακτικής-. Όσο περισσότερες βλακείες θα έκαναν οι ακελικοί –και πράγματι τις κάνουν, διαπιστώνουμε σήμερα- τόσο θα γινόταν συμπαθής η δική του υποψηφιότητα. Ο άνθρωπος, που αν κατέβαινε στις εκλογές του 2008, ως πρόεδρος του ΔΗΣΥ, θα έπαιρνε σαφώς χαμηλότερο ποσοστό ψήφων από αυτό που πήρε ο Κασουλίδης, στις εκλογές του 2013 θα φαντάζει ελκυστική επιλογή για αρκετούς.

Ο Αναστασιάδης έπαιξε και κέρδισε με μεγάλη επιτυχία. Υπονόμευσε την υποψηφιότητα Παπαδόπουλου, έκαψε τον Κασουλίδη, έβγαλε τον Χριστόφια στην εξουσία και με τις ακελικές στρεβλώσεις, αγκυλώσεις και ιδεοληψίες προετοιμάζεται για τον τέταρτο στόχο, να εμφανιστεί ως η καλύτερη επιλογή για το 2013.

Αυτός είναι ο Αναστασιάδης, ένας άνθρωπος του έσχατου τακτικισμού, της μικροκομματικής ίντριγκας, του κομματικού πρακτικισμού. Αν θεωρήσουμε την ανάπτυξη της πολιτικής θεωρίας ως ανώτατο στάδιο της πολιτικής ζύμωσης και εμπειρίας, ο Αναστασιάδης είναι άνθρωπος που υπονόμευσε κάθε θεωρητική-πολιτική ανάπτυξη. Η στάση του αποτελεί μίμηση της ακελικής πολιτικής πρακτικής, είναι και αυτός αντίθετος με τη γονιμότητα της πολιτικής θεωρίας. Μόνο κομματικό πρακτικισμό και τακτικισμό μπορεί να καταλάβει. Έτσι ο χώρος του ΔΗΣΥ, που εκφράζει τα στρώματα ενός φιλελεύθερου αστισμού, ένας χώρος από τον οποίο, παλαιότερα, προήλθαν σημαντικά θεωρητικά άρθρα και προτάσεις και άλλες γόνιμες θεωρητικές συνεισφορές, για την Κύπρο, το Κυπριακό, την κοινωνία του νησιού, τις δυνάμεις και λογικές των χωρών της γύρω περιοχής, από την εποχή του Αναστασιάδη έχει περιπέσει σε πλήρη αγονία. Δεν παράγει τίποτα. Οι άνθρωποι εκεί, κατά μίμησιν του αρχηγού τους, ως παλίμπαιδες, κολλούν τα λέγκο του κομματικού πρακτικισμού και, ως παλίμπαιδες πάλιν, κοιτούν τα παιγνιδάκια που συναρμολογούν και αυτοθαυμάζονται.

Για να τελειώνουμε όμως. Όπως αναφέρθηκε, μετά τα τραγικά γεγονότα του ’74 στην Κύπρο και τις καταθλιπτικές καταστάσεις που δημιουργήθηκαν από την τουρκική βαρβαρότητα, άλλοι προσπάθησαν να γίνουν αποδεκτά τα δεδομένα της κατοχής –απλώς οι δόσεις αποδοχής της κατοχής δίνονταν με τρόπο, για να μην προκληθούν αντιδράσεις από τον Κυπριακό Ελληνισμό και άλλοι προσπάθησαν να μεγεθύνουν τα όρια της κυπριακής ανάσας, να διευρύνουν τα όρια ασφάλειας των Ελλήνων του νησιού.

Μεγαλοσύνη στην κυπριακή πολιτική σκηνή χαρακτηρίζει μόνο τους ανθρώπους που αντιτίθενται με επιτυχία στα τουρκικά σχέδια, που επαυξάνουν τις δυνατότητες του Κυπριακού Ελληνισμού απέναντι στην καταθλιπτική τουρκική παρουσία. Εκεί κρίνεται αν  κάποιος πολιτικός είναι μεγάλος ή όχι. «Μεγάλε Νίκο Αναστασιάδη» φωνάζουν, όμως, εν χορώ διάφοροι διατεταγμένοι καρεκλοκένταυροι του ΔΗΣΥ. Μεγάλος γιατί; Επειδή μπορεί να παίξει με επιτυχία τα κομματικά παιγνίδια του τακτικισμού και των μικροπολιτικών δοσοληψιών; Μας ενδιαφέρουν αυτά τα τερτίπια; Τι σχέση έχουν με τον κυπριακό αγώνα, τι βοήθεια δίνουν στον αγώνα επιβίωσής του Κυπριακού Ελληνισμού;

Ο Αναστασιάδης μαζί με τη συλλογική ηγεσία του ΑΚΕΛ δέχτηκαν τα κατοχικά δεδομένα, θέλουν να παραμείνουμε στο κελί των  δεδομένων αυτών, οι διαφορές τους αναφέρονται στο χρώμα του κελιού που θα χρησιμοποιηθεί για το βάψιμό του. Ο μεν Αναστασιάδης θα βάψει το κελί μας καφέ και οι Ακελικοί θα το βάψουν κίτρινο. Αποτελεί δε τη μεγαλύτερη επιτυχία του Αναστασιάδη και της ηγεσίας του ΑΚΕΛ το γεγονός ότι η κρίση των οπαδών τους για την πολιτική ζωή του τόπου δεν αναφέρεται στις οποιεσδήποτε επιτυχίες (ή όχι) αντιμετώπισης του τουρκικού επεκτατισμού και απάντησης στην τουρκική πολιτική αλλά για τις επιτυχημένες (ή όχι) κινήσεις τακτικισμού μεταξύ τους.

Παρακολουθούμε λοιπόν μικρόνοες τακτικιστές να τα βάζουν με μικρόνοες τακτικιστές, βλάκες εναντίον βλακών, μετριότητες σε σύγκρουση με άλλες μετριότητες, κάποτε καταγάγουν οι μεν νίκη κάποτε οι δε, εκείνο που κερδίζει στο τέλος είναι η αποδοχή των κατοχικών δεδομένων.  Κι ο Αναστασιάδης, βλέπει τους υπηκόους του με απέχθεια και αποφαίνεται: Εγώ είπα πως θα βάψω το κελί σας καφέ και θα το καταφέρω.

Θα τα καταφέρει, όπως εξελίσσονται τα πράγματα.

Εκτός και αν ο κυπριακός Ελληνισμός αποεγκλωβιστεί από την κομματική συσσώρευση στα δύο αντιτιθέμενα κομματικά μαντριά που η μόνη αντίθεσή τους είναι αν θα βαφτεί το κελί μας καφέ ή κίτρινο. Γιατί δεν ζητάμε τη διακόσμηση του κελιού μας, ζητάμε την Έξοδο.

Ο ΚΟΥΡΑΣΜΕΝΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ Επιστολή προς Γεώργιο Τριλλίδη

Αγαπητέ Γιώργο

Μου τηλεφώνησε ένα βράδυ ο Νάσος Βαγενάς.

-Ο ταχυδρόμος μού έφερε το βιβλίο σου το μεσημέρι, και ρίχτηκα στο διάβασμά του. Το διάβασα προσεκτικά όλο.

            Και άρχισε τους επαίνους για το βιβλίο Γραμμή Λευκωσία – Αθήνα, που η έμφυτη αιδημοσύνη μου με αποτρέπει να τους επαναλάβω. Όμως, στο τέλος του τηλεφωνήματος, τόνισε έντονα τη δυσφορία του για ένα θέμα.

-Όλα, σχεδόν, τα κείμενα του βιβλίου εκτείνονται σε 5-6 σελίδες. Γιατί έβαλες στο τέλος το μελέτημα «Το κινούμενο δάσος», ολόκληρες 45 σελίδες; Ανατρέπεται η ισορροπία του βιβλίου, που περιλαμβάνει μικρά και συμπυκνωμένα μελετήματα. Ήταν λάθος σου η συμπερίληψή του.

Παραδέχτηκα ότι είχε δίκαιο, όμως του εξήγησα γιατί έπρεπε να το συμπεριλάβω και αυτό. Το βιβλίο είχε πολλά και διάφορα κείμενα για τις εξελίξεις του Κυπριακού και τη στάση πολλών προοδευτικώνυμων Ελλαδιτών. Και το εξουσιαστικό τους πλέγμα μπορούσε να θάψει το βιβλίο με διάφορα εύκολα σχόλια, ότι να: ένας Κύπριος που λέει τα συνηθισμένα του, και θα συνέχιζαν για την εμμονή και καθήλωσή ημών των Κυπρίων στο Κυπριακό και στα εθνοκεντρικά, που δεν παρακολουθούμε νέα θέματα και νέα ρεύματα ιδεών, δεν εκσυγχρονιζόμαστε, δεν καταθέτουμε καινούργιες ιδέες κ.λπ.

Το μελέτημα «Το κινούμενο δάσος παρά Σακεσπήρω και Σκαρίμπα» ανοιγόταν σε ένα πρωτότυπο θέμα, αποδείκνυε γνώση του σκαριμπικού έργου, καθώς και της ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας, με δεκάδες αναφορές σε έργα διαφόρων συγγραφέων. Έπρεπε, με άλλα λόγια, για να κερδίσω τον καλών προθέσεων αναγνώστη μου, που όμως επηρεαζόταν από την κυρίαρχη αθηναιοκεντρική προοδευτικώνυμη ιδεολογία, να του αποδείξω ότι δεν είμαι ελέφαντας.

Αυτό το πράγμα το έζησα πολλές φορές, χαρακτηριστικά, σε ένα συνέδριο, θυμάμαι πόσο αρνητικά με αντιμετώπιζε μία σύνεδρος. Η εισήγησή της αναφερόταν στον Ε. Α. Πόε και κάποια στιγμή, όταν καθίσαμε δίπλα, σε ένα γεύμα που πρόσφερε η Επιτροπή του συνεδρίου, αρχίσαμε την κουβέντα για τον Πόε, που από τα γυμνασιακά μου χρόνια ήταν πάντα ο αγαπημένος μου συγγραφέας και διάβασα πολλές φορές όλα τα βιβλία του, πεζά και ποιήματα. Η προκατάληψή της, για τους εμμανείς και περιορισμένης θεματογραφίας Κύπριους, σταμάτησε και οι εύκολες ετικέτες της κατέπεσαν. Έτσι με άκουσε και πιο προσεκτικά και για τις εξελίξεις του Κυπριακού.

Να γιατί στάθηκα στην περίπτωση του Ιωάννη Κονδυλάκη και του μυθιστορήματός του Οι άθλιοι των Αθηνών. Κρητικός, αλύτρωτος, ενωτικός, που σε μια επανάσταση του νησιού του μεταβαίνει εκεί για να πολεμήσει, συγγραφέας με έντονο το ηθογραφικό-ψυχογραφικό στοιχείο των κρητικών ηρώων του (Πατούχας, Όταν ήμουν δάσκαλος και άλλα πεζά του), με εκδόσεις πατριωτικού περιεχομένου για το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου και την επανάσταση του 1821 στην Κρήτη. Η σύμβαση του προοδευτικού Αθηναίου διανοουμένου είναι έτοιμη για να δημιουργήσει προ-κατ εντυπώσεις: Εθνοκεντρικός συντηρητικός συγγραφέας της σύμβασης και της παραδοχής του κατεστημένου. Κι όμως, στο μυθιστόρημά του Οι Άθλιοι των Αθηνών, ο Κονδυλάκης με σαρκασμό, σάτιρα και έντονο συναίσθημα ανατρέπει τα πάντα, την κυρίαρχη ιδεολογία και τους εκπροσώπους και φορείς της, κεντρώνει στη διαπλοκή και τις αλληλοεξαρτήσεις, τις κρυφές και φανερές αλληλοεξυπηρετήσεις του καλού κόσμου και του υποκόσμου.

Ακόμη, άλλες πληροφορίες που ανατρέπουν αυτές τις σχηματικές απόψεις των κυριάρχων και εξουσιαστών Ελλαδιτών προοδευτικώνυμων: Ο Κονδυλάκης μεταφράζει τον σπινθηροβόλο και αμφισβητία Λουκιανό (όλο του το έργο – θυμίζω ότι ανάμεσα στα κείμενα τού εκ Σαμοσάτων συγγραφέα υπάρχει και  μια εξέγερση όλων των κακών του Άδη, η αφρόκρεμα του υποκόσμου του κάτω κόσμου στασιάζει και εξουδετερώνει τη φρουρά [=Αληθούς Ιστορίας Β΄]). Ακόμη γνωρίζει καλά τη γαλλική φιλολογία.

Υποψιάζομαι μια σχέση και επίδραση από το βιβλίο του Μαρκήσιου Ντε Σαντ, Οι ατυχίες της αρετής. Η «περιπέτεια της αγνής  Μαριώρας, που θα πέσει στα χέρια πεπειραμένων κακοποιών  για να υποστεί του λιναριού τα πάθη  επί μία δεκαπενταετία»[1] έχει στοιχεία από την ατυχή και συνεχώς διαψευδόμενη Ιουστίν του μαρκήσιου ντε Σαντ που ενώ παλεύει για το καλό συνεχώς αποτυγχάνει. Μα και η ειρωνική και σαρκαστική ματιά του μαρκήσιου προς την αφελή ηρωίδα του υπάρχει και εκ μέρους του Κονδυλάκη προς την ανυποψίαστη Μαριώρα και τις αφελείς απόψεις και πιστεύω της, όμως με ηπιότερο τρόπο.

Η συνεξέταση της ριζοσπαστικής και απομυθοποιητικής ματιάς του Κονδυλάκη, της κριτικής του στάσης απέναντι στο αθηναϊκό καταστημένο και τις αξίες και τους εκπροσώπους της καθεστηκυίας κοινωνικής τάξης[2], σε συνάρτηση με τις αλυτρωτικές του πεποιθήσεις και εθνικές του ευαισθησίες, προϋποθέτει  μελέτη των βιβλίων του, μελέτη των μελετών που γράφτηκαν γι’ αυτόν, σε αυτοτελείς εκδόσεις, σύμμεικτους τόμους και μεμονωμένα δημοσιεύματα. Ακόμη μελέτη άλλων μυθιστοριών του 19^ου αιώνα με απόκρυφα και μυστήρια, δημοσιεύματα για τον ελληνικό υπόκοσμο και τις συνοικίες των περιθωριοποιημένων, διαπλοκή του πολιτικού κόσμου με εκπροσώπους του υποκόσμου, στάση της κοινωνίας και της αστυνομίας, αίφνης ο περιβόητος Δημήτριος Μπαϊρακτάρης -ηγετική μορφή της αστυνομίας τα χρόνια που έγραφε ο Κονδυλάκης-, μελέτες για τα ελληνικά απόκρυφα κ.λπ. Όλα προχωρούσαν ικανοποιητικά, τα σχετικά βιβλία, μαζί με φακέλους με σχετικά αποκόμματα, φωτοαντίγραφα και περιοδικά, γέμισαν δύο ράφια της βιβλιοθήκης.[3] Πριν δέκα χρόνια θα προχωρούσα με κέφι. Όμως κάποια στιγμή τα παράτησα. Δεν βγήκε εκείνη η σπίθα που προχωρεί και ολοκληρώνει μια μελέτη. Γιατί να αποδείξω ότι και οι αλύτρωτοι Έλληνες ήσαν κριτικοί και σαρκαστικοί απέναντι στην κοινωνία της Ελλάδας και στην αθηναϊκή επανάπαυση και ότι πρωτοβουλίες και συγγραφές, λογοτεχνικές και θεωρητικές, από αλύτρωτους Έλληνες ήταν πιο προχωρημένες και καινοτόμες και ριζοσπαστικές από τις αθηναϊκές καταθέσεις;  Γιατί να αποδείξω ότι δεν είμαστε ελέφαντες;

 Έτσι παρέμειναν μετέωρες κάποιες γενικές σημειώσεις [3β] για τα απόκρυφα μυθιστορήματα και τη δράση του υποκόσμου, που τις παραθέτω:

 

Oι Άθλιοι των Aθηνών. H κριτική ματιά ενός αλύτρωτου Κρητικού

1.

Στις ωφέλιμες συνέπειες του εγκλήματος, ο Mαρξ τονίζει και τη λογοτεχνική παραγωγή, που αυτό προκαλεί. O εγκληματίας παράγει εγκλήματα μα ταυτοχρόνως, σπάζοντας τη μονοτονία και την καθημερινή ασφάλεια της αστικής ζωής, παράγει και το ποινικό δίκαιο και τον καθηγητή που το διδάσκει καθώς και το σχετικό σύγγραμμα, προάγει τη δημιουργία αστυνομίας, ποινικής δικονομίας, κλητήρων, δικαστών, δημίων, ενόρκων κ.λπ. συντελεί στην προώθηση νέων ανακαλύψεων καθώς επίσης στον καταμερισμό της εργασίας και την ανέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων. Aκόμη, ο εγκληματίας παράγει και τέχνη, ωραία λογοτεχνία, μυθιστορήματα, ακόμη και τραγωδίες, όπως αποδεικνύουν, όχι μόνο η Eνοχή  του Mullner και οι Ληστές του Schiller, αλλά και αυτός ο Oιδίπους και ο Pιχάρδος ο Tρίτος.

 

2.

Tέτοια έργα [μιας λαϊκής, μιας δημοτικής φαντασίας] αποζητούν το θρύλο, την προφορική παράδοση. Tα επίσημα Eυαγγέλια δεν τους αρκούν· γυρεύουν και τα απόκρυφα.

Γιώργος Σεφέρης, Tρεις μέρες στα πετροκομμένα μοναστήρια της Kαππαδοκίας  

 

3.

 Aυτή την εποχή, της συγγραφής λογοτεχνικών αποκρύφων και μυστηρίων, σημειώνεται στροφή της θρησκειολογικής και φιλολογικής επιστήμης προς τον τομέα των αποκρύφων θρησκευτικών βιβλίων, τα οποία προσεγγίζονται με νέο πνεύμα – θεωρούνται σημαντική πηγή κατανόησης του πνευματικού περιβάλλοντος των πρώτων αιώνων του χριστιανισμού.

 Eντοπίζονται, ανακαλύπτονται, μελετώνται, εκδίδονται και σχολιάζονται συνεχώς τα βιβλία αυτά που απεκλείσθησαν από τον εκκλησιαστικό Kανόνα της Aγίας Γραφής και για αιώνες απεκρύβησαν, περιθωριοποιήθηκαν ή αντιμετώπισαν έντονη πολεμική. Eνδεικτικά της εκδοτικής στροφής και της σχετικής μελέτης είναι και τα ακόλουθα έργα. 1832: Thilo J. C., Codex Apocryphus Novi Testamenti, 1851: C. Tischendorf, Acta Apostolum Apocrypha, 1853:  C. Tischendorf, Evangelia Apokrypha, 1856: J. P. Migne, Dictionnaire des Apocryphs (τόμοι 1-2), 1866: C. Tischendorf, Apocalypses Apocryphae.

«Πάντες οι μη τελείως άγευστοι εκκλησιαστικής ιστορίας γνωρίζουσιν, ότι τα βιβλία της Καινής Διαθήκης δεν είναι τα μόνα της ιδρύσεως του Χριστιανισμού απομνημονεύματα, αλλ’ εξελέγησαν και εκυρώθησαν υπό της Εκκλησίας εκ πολλού πλήθους Ευαγγελίων, Αποκαλύψεων, Επιστολών, Αποστολικών Πράξεων και παντοίων άλλων ιστορημάτων, περιληφθέντων μετά τη διαλογή υπό το κοινόν όνομα Αποκρύφων» (Ε. Ροϊδης, Απόκρυφα και συναξάρια – ο Ρόϊδης στο ίδιο μελέτημα θα αναφέρει: Υπό τον κοινόν τω όντι και κάπως δυσώνυμον τίτλον «Αποκρύφων»…)

 Tα απόκρυφα ευαγγέλια και οι απόκρυφες αποκαλύψεις, όπως και άλλα απόκρυφα βιβλία της Παλαιάς και Kαινής Διαθήκης, γράφτηκαν για να διαδώσουν αιρετικές απόψεις, για να παρηγορήσουν και να τονώσουν την ελπίδα στους πιστούς και άλλα για να ικανοποιήσουν την περιέργεια των χριστιανών από κενά που άφηναν οι επίσημα παραδεκτές βιβλικές διηγήσεις. Θεωρήθηκαν ως παρεκκλίσεις από την επίσημη εκκλησιαστική διδασκαλία, άλλα ως κακόδοξα και αιρετικά και άλλα ως φαντασιοκοπία. «Mερικά απ’ αυτά ενώ δεν απέχουν πολύ από τα θεόπνευστα κείμενα, περιέχουν κάποια στοιχεία συμπληρωματικά, ας πούμε, που ανεξάρτητα από τη λογοτεχνική τους αξία έχουν ενδιαφέρον γιατί είναι δείγματα βαθιάς μελέτης των ιερών γραφών και γνήσιου ψυχικού κραδασμού» (Σπύρος Παναγιωτόπουλος).  Tα περισσότερα απ’ αυτά και δη κατά μέγιστον μέρος είναι «προϊόντα φαντασίας πολλάκις παιδικής και αχαλινώτου, εν τισι δ’ όμως τούτων διεσώθησαν και αληθιναί παραδόσεις.»(Π. Ι. Μπρατσιώτης). 

Tα μυθιστορήματα των αποκρύφων και των μυστηρίων θα λειτουργήσουν παρομοίως. Θα φωτίσουν το πρόσωπο της πόλης και τις σχέσεις των ανθρώπων που ήταν εκτός οπτικού πεδίου, της απαγορευμένης και κρυμμένης ζώνης.  Έτσι οι λέξεις απόκρυφα και μυστήρια, που παραπέμπουν στα απόρρητα και απόκρυφα τοις πολλοίς (γνωστά στους ολίγους μυημένους) στα θαυμαστά άμα και αγνοούμενα και ακατανόητα, στα ανεξήγητα, στα αποκεκρυμμένα, κρύφια και μυστικά αλλά και στα απόκρυφα του κορμιού, τα κατ’ ευφημισμόν γεννητικά όργανα, τα αιδοία

 

4.

 H πόλη των νεότερων χρόνων, της ενοποίησης, της εθνικής αγοράς και της βιομηχανικής επανάστασης, συσσωρεύει με πρωτοφανείς ρυθμούς δραστηριότητες, οικοδομικά τετράγωνα και ανθρώπους αλλά κυρίως συσσωρεύει πλεόνασμα. Tην ίδια ώρα των συσσωρεύσεων, σημειώνεται ένας πρωτοφανής καταμερισμός εργασίας, χρόνου και χώρου.

 Σε πολεοδομικό επίπεδο ο καταμερισμός του χώρου θα δημιουργήσει στο της πόλεως σώμα και τις ύποπτες γειτονιές των αποκρύφων και των μυστηρίων. Mε τα πορνεία, τα χαρτοπαικτεία, τα κέντρα διασκέδασης, ποτού και ελαφρών θεαμάτων και τα άντρα και καταφύγια ημιπαρανόμων και παρανόμων. Γειτονιές με τους οικιστικούς χώρους του  ημίφωτος και των σκοτεινών στενών, με αρκετές δραστηριότητες που ψιθυρίζονται μόνο ή είναι μεταξύ λίγων γνωστές και μη κοινολογούμενες. Γειτονιές περιφρονημένων, αμφισβητούντων και περιθωριοποιημένων, επικίνδυνες και με απρόσμενες συμπεριφορές αλλά και χώροι εκτονωτικής καταφυγής των μελών της καλής κοινωνίας  που έχουν τις διασυνδέσεις και γνωρίζουν τις διαδρομές, για να απολαύσουν τον απαγορευμένο καρπό -διαχωρισμοί και εξυπηρετήσεις που βοηθούν έτσι να παραμείνουν αμόλυντες και άσπιλες οι ευπρεπείς συνοικίες [πηγαίνοντας προς την συνοικία που την νύχτα/ μονάχα ζει, με όργια και κραιπάλη,/ και κάθε είδους μέθη και λαγνεία, Καβάφη, Ένας Θεός των].

  Γειτονιές της αμφισβήτησης αλλά και της υποταγής -μια εκδήλωσή της οι πολιτικές εκδουλεύσεις που παρέχει ένα μέρος του υποκόσμου (τραμπουκισμοί, εκβιασμοί κ.λπ.) που απαιτούσε η πολιτική πρακτική της καθεστηκυίας τάξης μα που η ίδια ήθελε να αποφύγει την άμεση εμπλοκή της, έτσι τα χέρια της παραμένουν καθαρά.

  Oι κακόφημες αυτές γειτονιές που θα απορροφήσουν ένα μεγάλο μέρος του οικονομικού πλεονάσματος που συσσωρεύει η πόλη θα προκαλέσουν, παράλληλα με τις δραστηριότητές τους, εκτός των άλλων, και την παραγωγή σχετικής λογοτεχνίας όπου πρωταγωνιστικό ρόλο θα παίξει, εκτός από τους ήρωες, και το πολεοδομικό σκηνικό, ο απόκρυφος αυτός χώρος της πόλης.

 

5.

H ελληνική λογοτεχνία, αποδεικνύοντας σ’ αυτή την περίπτωση την ευελιξία της, αντιδρά αμέσως στο νέο είδος των λογοτεχνικών αποκρύφων και μυστηρίων. Tα άμεσα αντανακλαστικά της φαίνονται τόσον στις μεταφράσεις όσο και στην παραγωγή πρωτότυπων μυθιστορημάτων του είδους αυτού. O πρώτος τόμος του έργου του Σύη, Παρισίων Aπόκρυφα (1842) μεταφράζεται και κυκλοφορεί στα ελληνικά το 1845, από τυπογραφείο μάλιστα που ονομάζεται Tυπογραφείον Παρισίων Απόκρυφα, λίγα χρόνια μετά την έκδοσή του στο γαλλικό πρωτότυπο. Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι αν αυτή η μεγάλη παραγωγή ελληνικών αποκρύφων είναι αντιγραφή της ξένης μόδας ή αντιστοιχεί με τις πραγματικές συνθήκες ύπαρξης της ελληνικής κοινωνίας. «Πλήν το κακόν το παρ’ ημίν υπάρχον μέγα αναλόγως της σμικρότητος ημών».[4]

Δύσμορφοι εγκληματίες, αδίστακτοι και κυνικοί από τη μια και από την άλλη ευειδείς αθώες νεάνιδες και αφελείς και αγνοί νέοι, υπόκοσμος και άτομα της υψηλής κοινωνίας, εκδίκηση και συγχώρεση, μεγαλοψυχίες και μικροψυχίες, ηρωισμοί και δειλίες, προδοσίες και άρρηκτοι δεσμοί, κακουργήματα και ευεργεσίες, είναι τα αντιθετικά ζεύγη της διήγησης στα Απόκρυφα μυθιστορήματα.

 

6.

Σήμερα άρχισε η στροφή της φιλολογικής επιστήμης καθώς και το  ενδιαφέρον ευρύτερων κύκλων για τα μυθιστορήματα αυτά. Ανακαλύπτονται νέα, επαναξιολογούνται θετικότερα τα παλαιά. Aρχίζουμε να ανακαλύπτουμε μια ασεβή πλευρά  του ιστορικού παρελθόντος της πόλης μας, τις απόκρυφες πλευρές της, στροφή που έρχεται σε αντίθεση με την παγιωμένη και συνηθισμένη τάση της ρωμαντικής αναπόλησης, της αναπαραγωγής ειδυλλιακής παρελθοντολογίας, του συναισθηματισμού για τον χαμένο Παράδεισο της αθωότητας της παλιάς πόλης κι άλλα. Στην Aθήνα την παλιά, Παληές γειτονιές, HAθήνα που ζήσαμε, Ένας αιώνας ρωμαντισμού, είναι οι τίτλοι των βιβλίων του Kώστα Δημητριάδη για τις παλιές εποχές της Aθήνας, Eλληνικά ρωμαντικά χρόνια ο τίτλος ανάλογου βιβλίου του Xρ. Eμ. Aγγελομάτη.[5] Στην εποχή της έκδοσής τους προκάλεσαν ρίγη γιατί ήταν συνδεδεμένα με την προσδοκίες  της κοινωνίας που πίστευε ότι έτσι ρομαντικά ήταν τα πράγματα παλαιά και αυτά τα βιβλία το αποτυπώνουν έστω και εν διαθλάσει και μεγεθύνσει.   

 

7.

Tώρα μήπως τα απόκρυφα μυθιστορήματα είναι εντελώς ακίνδυνα; Ένας νέος ακίνδυνος ρωμαντισμός όταν πληθαίνουν οι ληστείες με H/Y; Όπως η προβολή των αγροτικών εξεγέρσεων, λόγω φεουδαρχικών καταλοίπων, την εποχή των εργατικών κινητοποιήσεων, ήταν παραπλανητική της σύγχρονης τότε πραγματικότητας, τώρα και οι ταινίες και τα μυθιστορήματα με  ληστείες τραπεζών θα είναι παραπλανητικές την εποχή που δεν θα κυκλοφορεί χρήμα (μόνο ηλεκτρονικό) και οι ληστείες και η δόλια ζωή των παρανόμων  στα απόκρυφα μυθιστορήματα θα παραπέμπει στις παλιές καλές μέρες του υποκόσμου με ένα ρομαντισμό  αφλογιστίας,  την εποχή της παρακολούθησης των πάντων.

 

 

Αγαπητέ Γιώργο Τριλλίδη, όπως μεγαλώνεις η φλόγα της φιλολογίας παραμένει ακμαία, όμως υπάρχουν συνεχώς παράπλευρες απώλειες, που κάποτε αποδεικνύονται συντριπτικές, όπως γι’ αυτό το μελέτημα για τον Κονδυλάκη, που κατέπεσε άψυχο. Γιατί να αγωνίζομαι για να αποδείξω στον προκατειλημμένο και ιδεοληπτικό Αθηναίο διανοούμενο της σχηματικής προοδευτικής ιδεολογίας ότι οι αλύτρωτοι Έλληνες είχαν οξυμένο το κριτικό τους βλέμμα, είχαν ευαισθησίες και βαθύτατη παιδεία, ριζοσπαστική και ακμαία; Ότι έβλεπαν κριτικά και με σαρκασμό την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα του ελλαδικού κράτους; Τώρα πια ακυρωμένο το μελέτημα για τους Άθλιους των Αθηνών του Κονδυλάκη, έστω κι αν γύριζε στ’ αυλάκια του μυαλού πολλά χρόνια. Όπως ακυρώθηκε και το μελέτημα «Ιστορίες νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Γιάννης Σκαρίμπας». Το σχετικό υλικό έχει μαζευτεί, έμεινε η ανάπτυξη του θέματος, πως κάθε γραμματολόγος, μέσα στη συμπύκνωση που επιβάλλει ένα τέτοιο γενικό έργο, αντιμετωπίζει την περίπτωση Σκαρίμπα, ή, κάποτε, την αγνοεί, γιατί υπάρχουν και τέτοιες κραυγαλέες παραλείψεις. Κι αυτό ακυρώθηκε, ας το αναλάβουν νεότεροι φιλόλογοι.

Γιατί ο Κρόνος –Χρόνος, που όπως αναφέρει και ο ορφικός ύμνος κατοικεί όλα τα μέρη του κόσμου [=ος ναίεις κατά πάντα μέρη κόσμοιο], κατοικεί και το κορμί μας.

 

---

[1]) Αλέξανδρος Κοτζιάς, Αφηυγηματικά, εκδ. Κέδρος, Αθήνα 1984, σ. 22 (πρώτη δημοσίευση: εφ. Μεσημβρινή, Αθήνα 14 Αυγούστου 1964)

[2]) Ο Απόστολος Σαχίνης, στο βιβλίο του Το νεοελληνικό μυθιστόρημα, (Βιβλιοπωλείον της Εστίας», Αθήνα 1991), αναφέρεται με δυσθυμία για την εικόνα της γενικής διαφθοράς, που παρουσιάζει το μυθιστόρημα του Κονδυλάκη, καθώς και για την επικριτική διάθεσή του εναντίον της «ιθύνουσας» τάξης.

[3] ) Ενδεικτικά: Μαρία Κορασίδου, Οι Άθλιοι των Αθηνών και οι θεραπευτές τους. Φτώχεια και φιλανθρωπία στην ελληνική πρωτεύουσα τον 19^ο αιώνα, εκδ. Τυπωθήτω, Αθήνα 2000. Τάσος Κοντογιαννίδης, Μπαϊρακτάρης. Πολιτικοί και κουτσαβάκηδες, εκδ. Άγκυρα, Αθήνα 2006, κ.λπ. κ.λπ.

[3β] Σημειώνω ότι αργότερα υπέπεσε στην αντίληψή μου το σημαντικό μελέτημα του Λάμπρου Βαρελά, Η εικόνα του άστεως σε ελληνικά απόκρυφα μυθιστορήματα του 19ου αιώνα, με τις θέσεις του  οποίου διαπίστωσα ότι εν πολλοίς συμβαδίζω.

[4] ) Ιωάννης Ζερβός, Οι κακούργοι, 1889 (βλ. Παντελής Βουτουρής, Ως εις καθρέπτην, Νεφέλη 1995, σ. 187

[5] ) Χρ. Ε. Αγγελομάτη, Ελληνικά ρωμαντικά χρόνια (άνθρωποι, ιδέες, ζωή), Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ιωάννου Δ. Κολλάρου & Σίας Α. Ε., Αθήνα χ.χ.

Κώστας Δημητριάδης, Στην Αθήνα την Παληά, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ιωάννου Δ. Κολλάρου & Σίας Α. Ε., Αθήνα 1979

Κώστας Δημητριάδης, Παληές γειτονιές, εκδ. Μ. Σαλιβέρου Α. Ε., Αθήνα 1946. Χαρακτηριστικά, στις σλίδες 65 – 67 διεκπεραιώνεται ανώδυνα και με ρωμαντική αχλύ  και το θέμα με τους κουτσαβάκηδες και τους νταήδες του Ψυρρή.

Κώστας Δημητριάδης, Η Αθήνα που ζήσαμε, εκδ. Μ. Σαλιβέρου Α. Ε., Αθήνα 1950.

Κώστας Δημητριάδης, Ένας αιώνας ρωμαντισμού, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ιωάννου Δ. Κολλάρου & Σίας Α. Ε., Αθήνα χ.χ.

ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΚΑΙ ΑΡΜΕΝΙΚΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ

 

Η σφαγή των Αρμενίων αποτελούσε χαρά για τους Τούρκους. Κάθε σφαγή άρχιζε με τον ήχο των σαλπίγγων και τελείωνε με μια παρέλαση. Έχοντας για υπόκρουση τις δεήσεις των μουλάδων και των μουεζίνηδων, που από τους μιναρέδες επικαλούνταν την ευλογία του Αλλάχ, η σφαγή προχωρούσε με θαυμαστή τάξη, σύμφωνα με σχέδιο άψογα καταρτισμένο. Ο όχλος ήταν εξοπλισμένος από τις Αρχές. Οι Τουρκάλες τόνωναν τους ήρωές τους με τους στργγλιάρικους λαρυγγισμούς της πολεμικής κραυγής τους, τους ζιλγκίτ, και ξεκούφαιναν τα απελπισμένα θύματά τους με τα τραγούδια τους. Κάτι σαν άγρια καννιβαλική διάθεση συνέπαιρνε τον όχλο. Οι απάνθρωπες ορδές δεν σπλαχνίζονταν ούτε τα παιδιά»

(Διήγηση ιεραποστόλου, αυτόπτη μάρτυρα των σφαγών των Αρμενίων)

 

 

Σήμερα, οι νεότεροι ερευνητές και αναλυτές θεωρούν τη γενοκτονία των Αρμενίων ως μεγαλύτερο και χειρότερο έγκλημα από το ολοκαύτωμα των Εβραίων. Γιατί οι χιτλερικοί εξόντωσαν με φρικιαστικούς τρόπους τους Εβραίους, όμως η γενοκτονία αυτή έγινε από ένα εξειδικευμένο και εν πολλοίς περιχαρακωμένο τμήμα του στρατιωτικού τους μηχανισμού (Ες Ες και προσωπικό στρατοπέδων), σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους (Άουσβιτς και άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης). Αντιθέτως, η γενοκτονία των Αρμενίων έγινε στην ύπαιθρο, σε ανοικτούς χώρους κάτω από τον ήλιο, χωρίς καμιά προσπάθεια απόκρυψής της και με τον τουρκικό πληθυσμό να παρακολουθεί και να συμμετέχει στην εξόντωση.

Το απόσπασμα που παραθέσαμε στην αρχή είναι χαρακτηριστικό της στάσης και της συμμετοχής των τουρκικών λαϊκών μαζών στο βδελυρό ανοσιούργημα της γενοκτονίας.

Ακόμη, η νεότερη ιστορική και κοινωνική επιστήμη, στο θέμα της αρμενικής γενοκτονίας, έχει ανατρέψει την κλασική αντίληψη των λεγόμενων προοδευτικών θεωρητικών, οι οποίοι διαχωρίζουν τον λαό από την ηγεσία, γιατί θεωρούν ότι τα λαϊκά στρώματα δεν ευθύνονται γι’ αυτού του είδους τα εγκλήματα. Σύμφωνα με τη λεγόμενη προοδευτική άποψη, οι λαοί είναι αθώοι για τα εγκλήματα που διαπράττονται σε βάρος άλλων λαών και υπεύθυνες θεωρούνται οι ηγετικές μειοψηφίες, που ελέγχουν και οδηγούν τους λαούς σε επιλογές και πράξεις που είναι, πολλές φορές, αντίθετες με τη λαϊκή θέληση και τα λαϊκά συμφέροντα. Όμως, μελετώντας την αρμενική γενοκτονία, διαπιστώνουμε ότι οι ευθύνες των τουρκικών λαϊκών στρωμάτων συνίστανται στο ότι:

1. Είχαν γνώση του ότι επιτελείται μια γενοκτονία σε βάρος του αρμενικού λαού και ανέχθηκαν την επιτέλεσή της.

2. Εκτός του ότι ανέχτηκαν τη γενοκτονία, την ενέκριναν.

3. Συμμετείχαν στη γενοκτονία

4. Οικειοποιήθηκαν, ως κλεπταποδόχοι, τα κινητά και ακίνητα αγαθά των Αρμενίων, που εξοντώθηκαν ή εξορίστηκαν

Τη γενοκτονία των Αρμενίων αναγνώρισαν και παραδέχτηκαν και οι επίσημοι εκπρόσωποι της Τουρκίας, μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, προβάλλοντας, φυσικά, διάφορες μίζερες δικαιολογίες. Αναγκάστηκαν να την παραδεχτούν και γιατί τα γεγονότα ήταν νωπά και γιατί ως ηττημένοι δεν ήθελαν να προκαλέσουν κι άλλο, μη παραδεχόμενοι κάτι το πασιφανές. Έτσι προσπάθησαν να επιτύχουν τον εξευμενισμό στη διάσκεψη του 1919, που ανάμεσα στα άλλα θα συζητούσε και το μέλλον της Τουρκίας. Μετά τη νίκη όμως του Κεμάλ Ατατούρκ και την αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας, η στάση των Τούρκων άλλαξε εντελώς. Όχι μόνο δεν παραδέχονται τη γενοκτονία αλλά, ακόμη, επέλεξαν επιθετική στάση και με διάφορα δημοσιεύματα και άλλες ενέργειες έφτασαν στο σημείο να διαστρεβλώνουν εντελώς τα πράγματα και κατηγορούν τα θύματα ως παραχαράκτες ή, ακόμη, και ως υπεύθυνους για την ανώμαλη κατάσταση που δημιουργήθηκε το 1915. Έτσι, η Τουρκία, ίσαμε σήμερα, δεν κλήθηκε ποτέ να δώσει λόγο για το μέγα έγκλημά της και να επανορθώσει με ηθικές και υλικές αποζημιώσεις τα θύματά της και γενικά το αρμενικό έθνος.

Αντιθέτως η Γερμανία, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αναγνώρισε το ολοκαύτωμα εις βάρος των Εβραίων, αποζημίωσε τα θύματά της, ζήτησε συγγνώμη και διδάσκει τη μελανή σελίδα της ιστορίας της στα σχολεία. Έτσι, με επώδυνο τρόπο ανέλαβε τις ευθύνες της και προέβη σε μια βασικότατη πράξη ηθικής κάθαρσης του γερμανικού έθνους.

Μα και η μετασοβιετική Ρωσία, της εποχής της περεστρόικας του Γκορμπατσόφ, αναγνώρισε διάφορα σταλινικά εγκλήματα εις βάρος της Πολωνίας και των διαφόρων άλλων εθνοτήτων της Σοβιετικής Ένωσης. Ήταν μια πράξη κάθαρσης και ανάληψης ευθυνών για ένα νέο ξεκίνημα.

Αντιθέτως η Τουρκία καταπολεμά λυσσωδώς την ιδέα της αναγνώρισης της αρμενικής γενοκτονίας. Έτσι αποδεικνύει για μια ακόμη φορά την αδυναμία της να κοιτάξει το παρελθόν της σωστά, για να διαγράψει μια καλύτερη πορεία στο μέλλον. Γατί η μη αναγνώριση της παλιάς γενοκτονίας δείχνει ότι οι μηχανισμοί που την επιτέλεσαν και η ιδεολογία που τη δικαιολόγησε αποτελούν ακόμη κυρίαρχη πραγματικότητα της σημερινής Τουρκίας. Και που μπορούν, λοιπόν, αυτό το ανοσιούργημα να το επαναλάβουν. Η περίπτωση της γενοκτονίας των Κούρδων, που επιτελείται σήμερα, επιβεβαιώνει, δυστυχώς τα λεχθέντα.

Μη αναγνωρίζοντας τις ευθύνες της η Τουρκία, για το θέμα τη αρμενικής γενοκτονίας, διαιωνίζει την ενοχή του τουρκικού έθνους καθώς και τους ποικίλους εγκλωβισμούς της τουρκικής κοινωνίας, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της κοινωνικής, πολιτική και πνευματικής στασιμότητας και οπισθοδρόμησης.

Βασική ευθύνη στο θέμα αυτό φέρουν οι ίδιοι οι Τούρκοι θεωρητικοί και διανοούμενοι, που συμπλέουν με τις επίσημες θέσεις, δεν τολμούν να προχωρήσουν σε αποκαλύψεις και σε μια πιο ριζοσπαστική κριτική. Ακόμη και αυτοί που δηλώνουν προοδευτικοί και ρηξικέλευθοι αναπαράγουν την επίσημη τουρκική ιδεολογία. Είναι χαρακτηριστικό το βιβλίο του Οζντεμίρ Οζκιούρ για την τουρκική ιστορία και το θέμα της αρμενικής γενοκτονίας το οποίο έκρινε εύστοχα ο Ανδρέας Μακρίδης με το βιβλίο του Η Ιστορία της Τουρκικής Δημοκρατίας του Οζντεμίρ Οζγκιούρ στο φώς της κριτικής.

Για το θέμα αυτό αναφέρω μια άλλη μαρτυρία πολύ αποκαλυπτική και αυτή για τη στάση των προοδευτικών, αριστερών κ.λπ. ριζοσπαστών Τούρκων συγγραφέων απέναντι στο θέμα της αρμενικής γενοκτονίας. Πρόκειται για το κείμενο του Τσαγλάρ Κεϊντέρ «Τουρκία: Δικτατορία και Δημοκρατία», που πρωτοδημοσιεύτηκε στο «Νιου Λεφτ Ριβιού» και μεταφρασμένο στα ελληνικά από τον Δήμο Βεργή, κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Στοχαστής.

Γράφοντας για το θέμα των Αρμενίων, ο Τούρκος προοδευτικός συγγραφέας Τσαγλάρ Κεϊντέρ ανέφερε τα ακόλουθα στο κείμενό του: «Οι Αρμένιοι που αριθμούσαν 1,2 εκατομμύρια το 1896, περιορίστηκαν σε λιγότερο από 100 χιλιάδες το 1927, εξ αιτίας της μετανάστευσης και των εχθροτήτων στη διάρκεια του πολέμου. Η πρωταρχική αιτία του μαρασμού αυτού ήταν η εξαναγκαστική πορεία του 1915, όταν οι Αρμένιοι απομακρύνθηκαν από στρατηγικές περιοχές, ειδικότερα στη Ν.Α. Τουρκία (σ. 20).

Ο Λουκάς Αξελός, ο Έλληνας εκδότης του Τσαγλάρ Κέϊντερ, μη αντέχοντας τη διαστρέβλωση, παραχάραξη και απόκρυψη που εμπεριέχει το απόσπασμα που παραθέσαμε, προέταξε κριτικό σημείωμα: «Πιστεύουμε, έγραψε στο προλογικό σημείωμά του ο Έλληνας εκδότης, «ότι η παράγραφος αυτή είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα του λανθάνοντος σοβινισμού της τουρκικής αριστεράς, ακόμη και αυτής που έχει τις πιο προωθημένες, σε επίπεδο επιστημονικής προσέγγισης, απόψεις. Είναι θλιβερό να ξεπερνιέται η σφαγή – γενοκτονία 1.500.000 Αρμενίων, με περίτεχνες, αποπροσανατολιστικές εκφράσεις του τύπου: περιορίστηκαν…. Εξ αιτίας της μετανάστευσης και των εχθροτήτων».

Ήταν μια σπάνια στάση υπευθυνότητας και αξιοπρέπειας εκ μέρους του Έλληνα εκδότη αφού, με το σημείωμα αυτό που προέταξε, υπονόμευε εν μέρει το βιβλίο που ο ίδιος εξέδωσε και διακινούσε.

Είχα την ευκαιρία να συζητήσω το θέμα με τον ίδιο τον Λουκά Αξελό όταν, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κύπρο, τον κάλεσα στην εκπομπή μου «Χωρίς Πανοπλία» του Ράδιο Σούπερ. Ήταν αποκαλυπτικός για τους εγκλωβισμούς και τις αγκυλώσεις των προοδευτικών Τούρκων συγγραφέων. Γνώριζε πολλά, γιατί ως εκδότης, στην προσπάθειά του να γνωρίσει ο ελληνικός λαός καλύτερα την Τουρκία, είχε κυκλοφορήσει αρκετά βιβλία Τούρκων συγγραφέων από τις εκδόσεις «Στοχαστής». Η βασική διαπίστωσή του ήταν ότι ακόμη και οι πιο ριζοσπαστικοί και ρηξικέλευθοι Τούρκοι διανοούμενοι δεν είχαν ξεπεράσει τον κεμαλισμό και δεν αμφισβητούσαν έτσι τις βασικές επιλογές του τουρκικού κατεστημένου. Ακόμη και σε ένα πασιφανές θέμα, όπως η γενοκτονία των Αρμενίων, δεν μπορούσαν να πάνε ένα βήμα πιο μπροστά.

Ας το έχουν, λοιπόν, υπ’ όψιν τους οι διάφοροι Τούρκοι συγγραφείς που παρουσιάζονται ανατρεπτικοί και αμφισβητίες και μας ταλανίζουν με διάφορα πιλαφοειδή, δήθεν ανανεωτικά, κείμενα.

Αν η Τουρκία και η κοινωνία της παραμένουν σε στασιμότητα είναι και γιατί αυτοί δεν τόλμησαν να αναλάβουν τον κριτικό του ρόλο. Και η εκ μέρους τους αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων –και η καταδίκη της Τουρκίας για το θέμα αυτό, αποτελεί τη λυδία λίθο με την οποία κρίνονται η εντιμότητα και η επιστημονική αμεροληψία τους.

 

ΟΙΔΙΠΟΥΣ, ΟΙ ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΜΥΘΟΥ

 

 

Ο πολυσχιδής Αλέξανδρος Ρ. Ραγκαβής,  στα τέλη της ζωής του, στα τέλη του 19ου αιώνα,  μας έδωσε και το Λεξικόν της Ελληνικής Αρχαιολογίας. Διαβάζω διάφορα λήμματα με ευφροσύνη. Στέκομαι στο λήμμα: Οιδίπους, και καταγράφω τις διαφορές στον τρόπο που διηγούνταν στην ελληνική αρχαιότητα την ιστορία για τον τραγικό αυτόν ήρωα. Μιάμιση σελίδα καταλαμβάνει το λήμμα μα οι εκδοχές του μύθου είναι ποικίλες, γιατί οι αρχαίοι Έλληνες  δεν είχαν Ιερό Βιβλίο, που να αποτυπώνει στερεότυπα και απαραβίαστα την αρχαιοελληνική θρησκεία/μυθολογία. Έτσι, οι πιθανές διηγήσεις της ιστορίας του Οιδίποδα, με βάση το Λεξικό του Ραγκαβή και σύμφωνα με την αρχή της απαρίθμησης της Συνδυαστικής (Combinatorics), είναι 1080.

 Παραθέτω τώρα τα κομβικά σημεία της αφήγησης με τις διαφορετικές εξακτινώσεις τους:

Α. Σύζυγος/μητέρα             1.Ιοκάστη

      2. Επικάστη

 

Β. Η σύζυγος του Πόλυβου  1.Μερόπη

                                            2.  Μέδουσα

                                3.  Περίβοια

Γ. Παιδική ηλικία     1. Στην Κόρινθο

                                 2. στη Σικυώνα

                                 3. Ανετράφη υπό ποιμένων ανευρόντων αυτόν στον Κιθαιρώνα

Δ. Μετά τον απαγχονισμό της Ιοκάστης  1. συνέχισε βασιλεύων στις Θήβες

                                                                2. Απεβλήθη από τη χώρα

                                                    3. Εφυλακίσθη υπό των υιών του

                                                    4. Κατηράσθη τους υιούς του

                                                    5. Την πατρική κατάρα προκάλεσε ο Πολυνείκης

                6. Κατηράσθη τους υιούς του  διότι του έδωσαν τα χείριστα των κρεών

Ε. Ετάφη          1. εις τη Θήβα

                                    2. ετάφη εν Ετεωνώ

3. Ετάφη εις το ιερόν της Δήμητρος (Ερινύος)

 4. Ετάφη εις Αττικήν

5. Τάφος μεταξύ Αρείου Πάγου και Ακροπόλεως

ΣΤ. 1. Ετεοκλής και Πολυνείκης Αντιγόνη και Ισμήνη τέκνα του Οιδίποδα και της

 Ιοκάστης/Επικάστης

2.Ετεοκλής και Πολυνείκης Αντιγόνη και Ισμήνη τέκνα του Οιδίποδα και της Ευρυγανείας, την οποία ενυμφεύθη μετά την Επικάστη/Ιοκάστη.

Σε άλλα βιβλία για τον Οιδίποδα, όπως και στο Λεξικό της Ελληνικής και Ρωμαϊκής μυθολογίας του P. Grimal, εντοπίζουμε και αρκετές άλλες παραλλαγές. Κάθε νέα παραλλαγή αυξάνει πολλαπλασιαστικά τον αριθμό των εκδοχών αφήγησης (1080), που ήδη μας υποδεικνύει το λεξικό του Ραγκαβή, έτσι την ιστορία του Οιδίποδα οι Έλληνες μπορούσαν να τη διηγηθούν με αμέτρητους τρόπους.