ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΑ Β’

1. ΚΙΒΩΤΟΣ ΚΑΙ ΚΙΒΩΤΙΟ

Η κιβωτός του Νώε ήταν μια σχεδία που μετέφερε κάθε είδους ζωντανό (ανθρώπους και κτήνη) την ώρα της καταστροφής, έπλεε για τη σωτηρία της ζωής, πάνω από τα νερά του κατακλυσμού. Το Κιβώτιο του Άρη Αλεξάνδρου, ως αντίστιξη, μετέφερε το κενό, τον θάνατο. Το κιβώτιο αποδεικνύεται άδειο, κυριολεκτικά και μεταφορικά, οι σαράντα μαχητές που κλήθηκαν να το συνοδεύουν, λες και ήταν η σημαντικότερη αποστολή, αποδεικνύεται ότι έχουν απλώς πιαστεί στα γρανάζια ενός αμείλικτου μηχανισμού, που θα τους πολτοποιήσει, στο τέλος και ο μοναδικός επιζών, ο αφηγητής, κινδυνεύει από πολτοποίηση της νοητικής και ψυχικής του αυτάρκειας. Το μυθιστόρημα του Άρη Αλεξάνδρου βασίζεται στο θέμα του κρατουμένου που δεν ξέρει που απευθύνεται, ποιοι τον κρατούν και γιατί, έτσι στο κελί του γράφει συνεχώς προς τον σύντροφο ανακριτή για την ιστορία του κιβωτίου και τη δική του διαδρομή και επειδή δεν υπάρχει ανταπόκριση, από την αντίπερα όχθη των ανακριτικών αρχών, ξαναγράφει την κατάθεσή του δίνοντας νέα στοιχεία και νέες διαστάσεις.

Αυτά μου τα θύμισαν ξανά οι δύο επιστολές του Μάρκου Μαρκοβίτη προς τον Στάλιν, που τις γράφει το 1938, μέσα στις φυλακές Μπουτίρκα. (Αρχειοτάξιο, Αθήνα, Οκτώβριος 2012, σ. 174-181). Άνθρωπος του κομμουνιστικού κινήματος, από το 1928 μέλος του Κ.Κ.Ε., ο Μάρκος Μαρκοβίτης γεννήθηκε το 1905, καταδικάστηκε σε θάνατο στην Ελλάδα -που μετατράπηκε αργότερα σε φυλάκιση,  απέδρασε από τις φυλακές Συγγρού και κατέφυγε στην ΕΣΣΔ το 1931. Δούλεψε εκεί με πίστη, όμως συνελήφθη και εκτελέστηκε το 1938, με την κατηγορία της αντικατασκοπίας. Το 1956 αποκαταστάθηκε.

Όπως σημειώνει ο Μάριος Μαρκοβίτης, στην εισαγωγή της παρουσίασης των επιστολών, οι κομουνιστικές ανακριτικές αρχές υποκινούσαν τους κρατούμενους να απευθύνονται με επιστολές τους  στον Ιωσήφ Στάλιν τον «αγαπημένο ηγέτη και στοργικό πατέρα όλων». Οι απελπισμένοι κρατούμενοι πίστευαν ότι ο μεγάλος ηγέτης θα τους δικαίωνε, όμως αυτές οι επιστολές αποτελούσαν για τις κομουνιστικές αρχές «ένα καλό εργαλείο εκμαίευσης και καταγραφής των πληροφοριών και ομολογιών που επεδίωκαν». Όπως στο Κιβώτιο του Άρη Αλεξάνδρου, υπάρχει διαφορά από την πρώτη στη δεύτερη επιστολή του Μαρκοβίτη. Όταν πρωτογράφει, εκφράζει το ξάφνιασμα και την ανησυχία για τη σύλληψή του, πιστεύει ότι το πλούσιο αγωνιστικό του παρελθόν, ή εντιμότητά του  και η αφοσίωσή  του, τον προστατεύει επαρκώς από παρεξηγήσεις και υπονομεύσεις, στο δεύτερο γράμμα, ύστερα από το τσάκισμα πολλών ανακρίσεων, υπάρχει η απελπισία και ο τρόμος, ίσως ήξερε ότι το τέλος ήταν εγγύς. Και λέει πολλά, διαπιστώνει και πληροφορεί, συσχετίζει και προβαίνει σε εκδοχές. Ένας απελπισμένος και τρομοκρατημένος άνθρωπος γράφει στον πατερούλη Στάλιν, γαντζώνεται  στην τελευταία ελπίδα, όμως οι μυλόπετρες του καθεστώτος είχαν ξεκινήσει να γυρίζουν.

Αγαπητέ σύντροφε Στάλιν, του γράφει, αγαπημένε ηγέτη και στοργικέ πατέρα όλων των εργαζομένων και του κάθε τίμιου ανθρώπου, ήμουν πάντα και εξακολουθώ να είμαι έντιμος και πιστός στο μεγάλο κόμμα που με ανέθρεψε και και στη μεγάλη υπόθεση για την οποία είμαι πάντα έτοιμος να προσφέρω ό,τι πιο πολύτιμο έχω. Δεν είμαι εχθρός του λαού, τονίζει στην επιστολή του ο Μαρκοβίτης, με σπαραγμό.

Το θέμα είναι ότι το πιο πολύτιμο που είχε δεν του το πήραν οι ταξικοί εχθροί αλλά οι σύντροφοί του και το κομμουνιστικό κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης. Μια σπαρακτική ιστορία από τις μυριάδες που συνέβησαν τα χρόνια των σταλινικών διώξεων. Που κάνουν την επανανάγνωση του Κιβωτίου πιο πικρή, μα αποδεικνύουν πόσο μεγάλος ήταν ο Άρης Αλεξάνδρου που  με το Κιβώτιο, από το 1975, είπε τα καίρια, όταν οι άλλοι της ελληνικής αριστεράς γλυκονανουρίζονταν με τον βουκολικό φιλοσοβιετισμό τους.

2) Οι Επιζήσαντες των Άνδεων και Το αμάρτημα της μητρός μου

Παρακολούθησα αρκετά από το έργο Οι επιζήσαντες, που γυρίστηκε το 1993 και αναφέρεται σε μια αεροπορική συντριβή του 1972. Οι επιβάτες της πτήσης, νεαροί κυρίως της ομάδας ράγκμπι Ουρουγουάης, βρίσκονται στις χιονισμένες Άνδεις, μέσα στην παγωνιά, ύστερα από την πτώση του αεροπλάνου, που τους μετέφερε για έναν αγώνα. Οι περισσότεροι επιβάτες σκοτώθηκαν. Αυτοί που σώθηκαν από την πτώση, μέσα στο τρομακτικό πεδίο της ερημιάς, της παγωνιάς και της πείνας, αναγκάζονται στο τέλος, για να επιβιώσουν, να φάνε από τους νεκρούς συνεπιβάτες τους.

Όταν έφτασε η ώρα της ανθρωποφαγίας δεν το άντεξα και έκλεισα την οθόνη. Το συζητήσαμε αμέσως μετά με τον Άρη, γνώριζε την υπόθεση, κι ότι όλοι αυτοί ένιωθαν φρικιαστικά, είχαν ενοχές και εφιάλτες για την εμπειρία τους αυτή.

Ανέφερα ότι, ύστερα από καιρό, κάποιοι διευθέτησαν και οι επιζήσαντες πήγαν από τη Λατινική Αμερική στη Ρώμη και έγινε εκεί η συνάντησή τους με τον Πάπα, που τους άκουσε, τους συμπαραστάθηκε, τους συγχώρησε και τους ευλόγησε.

Ο Άρης, όμως, ήταν αμετάπειστος αν ωφέλησε αυτό. Θα ένιωσαν κάποια ανακούφιση από τη συνάντησή τους με τον Πάπα, μου είπε, μα, όταν έφυγαν από εκεί, οι πίκρες και οι ενοχές  θα επιστρέψουν, δεν ησυχάζεις από τέτοιες εμπειρίες ό,τι και να γίνει.

Θυμήθηκα αμέσως το Αμάρτημα της μητρός μου του εξαίρετου Βιζυηνού. Η μητέρα του είχε βάλει το μικρό της στο κρεβάτι για να το θηλάσει, κουρασμένη όμως αποκοιμήθηκε με το μωρό στο βυζί, το πρωί που ξύπνησε βρήκε το παιδί πεθαμένο, γιατί το πλάκωσε, άθελά της, κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ήταν πάντα γεμάτη ενοχές για το θέμα αυτό, δεν ησύχαζε ποτέ, το «αμάρτημά» της αυτό της σφράγισε κυριολεκτικά τη ζωή, ήταν ένα βαρύ και ασήκωτο μυστικό. Χρόνια πολλά μετά, ο συγγραφέας εκμεταλλεύεται τη γνωριμία του με τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, του μιλά για το δράμα της μάνας του και εκείνος αναλαμβάνει να της μιλήσει, να την εξομολογήσει και να την ηρεμίσει. Γίνεται η συνάντηση, ο Πατριάρχης στην εξομολόγηση, που κράτησε πολλή ώρα, κάνει το καθήκον του με θαυμαστό τρόπο και η μητέρα φεύγει από το Πατριαρχείο ανάλαφρη.  Όμως, όταν φτάνουν σπίτι, η μητέρα βυθίζεται πάλι στις σκέψεις της και παρά τις προσδοκίες του γιου της ότι τώρα λυτρώθηκε, αφού ο ίδιος ο Πατριάρχης ασχολήθηκε μαζί της και τη συγχώρεσε, εκείνη του απαντά:

«- Τί νὰ σὲ ‘πῶ, παιδί μου! ἀπήντησε τότε σύννους καθὼς ἦτον, ὁ Πατριάρχης εἶναι σοφὸς καὶ ἅγιος ἄνθρωπος. Γνωρίζει ὅλαις ταῖς βουλαῖς καὶ τὰ θελήματα τοῦ Θεοῦ, καὶ συγχωρνᾶ ταῖς ἀμαρτίαις ὅλου τοῦ κόσμου. Μά, τί νὰ σὲ ‘πῶ! Εἶναι καλόγερος. Δεν ἔκαμε παιδιὰ, γιὰ νὰ ‘μπορῇ νὰ γνωρίσῃ, τί πρᾶγμα εἶναι τὸ νὰ σκοτώσῃ κανεὶς τὸ ἴδιο τὸ παιδί του!

Οἱ ὀφθαλμοὶ της ἐπληρώθησαν δακρύων καὶ ἐγὼ ἐσιώπησα.»

Σιωπώ κι εγώ.

ΦΟΝΟΙ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ή Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΟΥ ΑΚΕΛ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΦΟΝΟΙ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ή

Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΟΥ ΑΚΕΛ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Δυο φωτογραφίες που αποδεικνύουν την ιστορική πλαστογράφηση του σταλινικού καθεστώτος.

Ο Λένιν, ο Τρότσκι και ο Κάμενεφ (δεξιά και αριστερά του Λένιν) στην 2η επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης (1919).

Τα δύο βέλη δείχνουν τα πρόσωπα του Κάμενεφ και του Τρότσκι

Αργότερα, (βλέπε επόμενη φωτογραφία) εξαφανίζονται από τη σκηνή, μετά την αποκήρυξή τους (την εκτέλεση και δολοφονία τους) από τους σταλινικούς. Έτσι, δεν «υπήρξαν» ποτέ εκεί, η Ιστορία ξαναγράφεται για να βολέψει την εξουσία και το κόμμα. Αυτά θαύμαζε το κακέκτυπο και η γελοιογραφία αυτών των καθεστώτων, δηλαδή ο σύντροφος Χριστόφιας, και θέλει να τα εφαρμόσει και στην Κύπρο.

Τα δύο βέλη δείχνουν το κενό. Τα πρόσωπα του Κάμενεφ και του Τρότσκι έχουν εξαφανιστεί, η παρουσία τους στο ιστορικό συμβάν έχει διαγραφεί.

Η κυρίαρχη πρακτική της σοβιετικής ιστοριογραφίας ήταν η παρουσίαση της Ιστορίας όπως συμφέρει στο κόμμα, όπως ευνοεί τα σχέδια και τις μεθοδεύσεις του. Έτσι ακόμη και τα φωτογραφικά ντοκουμέντα αλλοιώνονται, παραχαράσσονται, για να ευνοήσουν τη γραμμή του κόμματος, τα ιστορικά δεδομένα αλλοιώνονται για να «υπηρετήσουν». Η ιστορική αλήθεια κουρελιάζεται.

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της σοβιετικής ιστορίας μετά την άνοδο του Μπρέζνιεφ στην εξουσία το 1964. Στο νέο βιβλίο για το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, που κυκλοφόρησε όταν ο Μπρέζνιεφ έγινε αρχηγός της Σοβιετικής Ένωσης, εκθειάζεται μια μάχη ήσσονος σημασίας. Παρουσιάζεται ότι η έκβασή της ήταν τεράστια για την τύχη του πολέμου.

Γιατί;

Μα γιατί εκεί βρισκόταν, νεαρός αξιωματικός τότε, ο Μπρέζνιεφ. Ήταν, λοιπόν, μια πράξη αβροφροσύνης των σοβιετικών ιστορικών προς τον νέον ηγέτη της χώρας. Ξαναγράφουν την Ιστορία και αναδεικνύουν ότι εκεί που ήταν ο Μπρέζνιεφ παίχτηκε η μοίρα του πολέμου, σώθηκε η πατρίδα και η ανθρωπότητα.

Έτσι γραφόταν η Ιστορία στη Σοβιετία και αυτού του είδους τις νοοτροπίες οι Ακελικοί και ο Δημήτρης Χριστόφιας θαύμαζαν και πάντα ήθελαν να αντιγράψουν. Γι’ αυτό, με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, τελευταία «αποκατέστησαν» 19 εκτελεσθέντες  του αγώνα 1955-59. Όλοι ανήκαν στην ακελική παράταξη. Όμως κατά τη διάρκεια του αγώνα εκτελέστηκαν πολύ περισσότεροι άνθρωποι που ανήκαν στην δεξιά παράταξη. Αυτοί δεν έχουν ψυχή; Δεν υπάρχει περίπτωση να ήταν και αυτοί θύματα παρεξηγήσεων, θύματα της έντασης και του πάθους που δημιουργεί ένας ένοπλος αγώνας;

Και τι το νοιάζει το ΑΚΕΛ; Αυτό θέλει να κάνει όχι μια πράξη δικαιοσύνης αλλά μια κομματική λοβιτούρα, να πετύχει ένα κομματικό κέρδος, να υπηρετήσει την ακελική προπαγάνδα. Έτσι η Ιστορία διαμορφώνεται από αποφάσεις υπουργικού συμβουλίου. Στο ιστολόγιο αναδημοσιεύονται δύο άρθρα που γράφτηκαν πριν από δέκα ακριβώς χρόνια για το θέμα των εκτελέσεων της περιόδου του αγώνα. Ακόμη, στην προσπάθειά μου για να διερευνηθεί το θέμα, με απόλυτο σεβασμό στην ιστορική αλήθεια, είχα πάλι προτείνει, σε ραδιοφωνική εκπομπή, τη δημιουργία Επιτροπής και για να είναι η πρόταση  πιο συγκεκριμένη, πρότεινα και το όνομα του Άρη Μαυροσκούφη, που ήταν έγκλειστος στις φυλακές, κατά την περίοδο της χούντας, για πεντέμισι χρόνια, αξιοπρεπής και δίκαιος. Το ΑΚΕΛ δεν τα ήθελε αυτά, γιατί η διερεύνηση του θέματος θα έβγαζε στην επιφάνεια τις πομπές του και τη σύμπλευσή του με την αγγλική αποικιοκρατία. Η   αγγλική στρατιωτική μηχανή απέτυχε, η ΕΟΚΑ, παρά τις τόσες δυσκολίες που συνάντησε, τα κατάφερε στον στρατιωτικό τομέα, τα πρώτα τρία χρόνια του αγώνα. Έτσι έφυγε ο Χάρντιγκ της στρατιωτικής λύσης και ήλθε ο Φουτ της πολιτικής διευθέτησης. Ο αγώνας του κυπριακού ελληνισμού έπρεπε να αποδυναμωθεί με το ρίξιμο στη μάχη των Τουρκοκυπρίων και της παραταξιακής αντίθεσης (αριστεράς – δεξιάς) μεταξύ τον Ελλήνων του νησιού. Και τα κατάφεραν.

Σήμερα η Ακελική ηγεσία βρήκε την εύκολη λύση και βίασε την ιστορική επιστήμη με μια πράξη αυθαιρεσίας. Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου διακανόνισε την Ιστορία όπως το συμφέρει. Φυσικά ήρθε προηγουμένως σε συνεννόηση με το Νικίδιον, ή τον Νίκο, ή Νίκαρο, ή «μεγάλο Νίκο», όπως λέει η στρατωνισμένη μερίδα του Συναγερμού, και διευθέτησε τον διακανονισμό. Δηλαδή, με άλλα λόγια: Όπως μας έκανες πλάτες και βγήκε το ΑΚΕΛ στην εξουσία, για να παραμεριστεί ο «κακός» Παπαδόπουλος, κι εμείς βλέπεις τα μεθοδεύουμε για να αναλάβεις τώρα εσύ. Σου δίνουμε την εξουσία, άφησέ μας και μας να διευθετήσουμε ένα εσωκομματικό ρουσφέτι και να υλοποιήσουμε μια γενικότερη προσπάθεια καθαρισμού του κόμματος από τις κηλίδες ενός αγώνα ηρωικού, τον οποίο υπονόμευσε η ηγεσία του ΑΚΕΛ. Η διευθέτηση πήγε καλά και φτάσαμε στο έσχατο σημείο κατάντιας = Ένα Υπουργικό Συμβούλιο να κόβει και να ράβει στο θέμα της Ιστορίας. Θα δούμε και χειρότερα. Σε λίγο θα περιμένουν οι Ακελικοί οπαδοί το υπουργικό συμβούλιο να τους καθορίσει αν είχε ο Γαλιλαίος δίκαιο, δηλαδή αν η Γη κινείται ή όχι.

Ας δούμε όμως τα δύο αυτά άρθρα που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Πολίτης (στις 20 και 27 Ιανουαρίου 2003) με κοινό τίτλο: Φόνοι και εκτελέσεις στην Κύπρο.

Φόνοι και εκτελέσεις στην Κύπρο

Διάβασα τελευταία τις ποιητάρικες φυλλάδες για τους φόνους στην Κύπρο κατά την περίοδο 1891 – 1978, που αποτελούν τον τέταρτο τόμο των Κυπριακών Διαλεκτικών Ποιητικών Κειμένων που εκδίδει ο οτρηρός και χαλκέντερος μελετητής Κώστας Γιαγκουλλής. Παράλληλα ρούφηξα και τους δυο τόμους του Δημήτρη Παπαδημήτρη, Χίλιοι άγριοι φόνοι στην Κύπρο. Μένεις, πράγματι, έκθαμβος για την σκληρότητα και την αναλγησία που εμφαίνεται στις περιγραφές αρκετών φόνων, για τα αβυσσαλέα πάθη, την αγριότητα και την ένταση του μίσους, κάτι που ανατρέπει την παγιωμένη εικόνα της ήρεμης και ειδυλλιακής παλιάς Κύπρου. Κι ακόμη, φόνοι πολλοί, σε σύγκριση με το μικρό πληθυσμιακό μέγεθος του νησιού. Και τα δυο έργα, του Γιαγκουλλή και του Παπαδημήτρη, αναφέρονται κυρίως στους φόνους της αγγλοκρατίας. Έχουμε στατιστικά στοιχεία για τους φόνους των τελευταίων πενήντα χρόνων της τουρκοκρατίας που προηγήθηκε; Είχαμε και τότε φόνους, τους ίδιους περίπου αριθμούς; Δεν γνωρίζω. Διαισθάνομαι και το υποβάλλω εδώ προς διερεύνηση, ως υπόθεση εργασίας, ότι δεν είχαμε τόσους πολλούς φόνους κατά την προηγούμενη περίοδο της τουρκοκρατίας. Ίσως γιατί οι Έλληνες του νησιού, όντας υπόδουλοι ενός σκληρού καθεστώτος, που τους καταπίεζε και τους ταπείνωνε, είχαν πιο έντονους συνεκτικούς δεσμούς, η κοινότητα ήξερε να διευθετεί τις αντιθέσεις και να αποτρέπει πιο εύκολα την καταφυγή στον φόνο. Αντίθετα, η αγγλοκρατία εισήγαγε τα καινούρια δεδομένα της σύγχρονης ζωής, τα πράγματα μπήκαν σε μια νέα αφετηρία, του οικονομικού ανταγωνισμού και του φιλελευθερισμού, έτσι παλιοί συνεκτικοί δεσμοί της κοινοτικής άμυνας ατόνησαν και έσπασαν και οι Κύπριοι, χωρίς την παλιά νοοτροπία και τους παλιούς φόβους και δεσμούς, άφησαν τα πάθη να ξεχυθούν.

Ο ερευνητής Παναγιώτης Παπαδημήτρης που έψαξε σε δεκάδες χιλιάδες σελίδες εφημερίδων και αρχείων για την καταγραφή και έμμεση τεκμηρίωση  τόσων φόνων είχε, σε ηλικία 14 ετών, τη συγκλονιστική και άμεση εμπειρία να ήταν αυτόπτης μάρτυρας ενός φόνου. Πρόκειται για το φόνο  του Μιχάλη Πέτρου από τη Λύση, το 1958, από μέλη της ΕΟΚΑ. Μια ενέργεια η οποία και σήμερα ξεσηκώνει πάθη και αισθήματα. Ο Παπαδημήτρης αισθάνθηκε την ανάγκη να μιλήσει και για το θέμα αυτό, έτσι στην αρχή του βιβλίου του, με εντιμότητα και ειλικρίνεια, καταθέτει τη δική του μαρτυρία για τα γεγονότα γύρω από το φόνο του Μιχάλη Πέτρου, στη Λύση, τις 21 Ιανουαρίου 1958, πριν από 45 ακριβώς χρόνια, όπως τα έζησε δεκατετράχρονος μαθητής τότε, μέλος της ΑΝΕ (της νεολαίας της ΕΟΚΑ). Η σκηνή του φόνου και οι αντιδράσεις των μελών της κοινότητας της Λύσης αποτελούν μια συγκλονιστική περιγραφή. Κι όμως ο Μιχάλης Πέτρου ήταν άνθρωπος που ενστερνιζόταν τα εθνικοαπελευθερωτικά αντιαποικιακά ιδεώδη. Υπέγραψε το ενωτικό δημοψήφισμα το 1950 για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και όταν οι Κύπριοι κλήθηκαν να επιστρέψουν τα μετάλλια τους στους Άγγλους, ως ένδειξη αποδοκιμασίας προς την πολιτική τους που ακολουθούσαν στην Κύπρο, ο Μιχάλης Πέτρου επέστρεψε το παράσημο, που είχε κερδίσει από την Αγγλία, για τη συμβολή του στον αγώνα εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Ακόμη ενίσχυσε τον απελευθερωτικό αγώνα  εναντίον του ξένου δυνάστη και με ποικίλες άλλες εκδηλώσεις: «Κι ακόμα σαν η ΕΟΚΑ της Λύσης χρειαζόταν την υπογραφή του, για μαζικότερη καταδίκη ενεργειών του βρετανού κυριάρχου, ποτέ δεν αρνείτο να προσυπογράψει τις σχετικές ανακοινώσει» αναφέρει ο Παπαδημήτρης ο οποίος μας υπενθυμίζει ότι στην κηδεία του Πέτρου παρευρέθη και ο πατέρας του ήρωα Γρηγόρη Αυξεντίου, ο Πιερής Αυξεντίου, που με δήλωση του καταδίκασε το φόνο του Μιχάλη Πέτρου ευχόμενος να μη ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο.

Ο συγγραφέας Παναγιώτης Παπαδημήτρης υποστηρίζει ότι ο θάνατος του Μιχάλη Πέτρου δεν ήταν προμελετημένος, ήταν αποτέλεσμα λάθους, στη χειρότερη περίπτωση έγινε εν βρασμώ ψυχής (ή φανατισμού). Όμως τον δολοφονημένο Πέτρου, για σαρανταπέντε χρόνια ακολουθεί η ρετσινιά του προδότη. Όλοι, αν και γνωρίζουν ότι δεν υπήρχε προδοσία, εν τούτοις δεν αναψηλαφούν την υπόθεση για να αποδοθεί δικαιοσύνη που, εκτός από την αποκατάσταση της μνήμης του νεκρού, θα επιφέρει τη γαλήνη και το αίσθημα της δικαίωσης στους δικούς του.

Είναι εύκολο να πει κάποιος ότι αυτά είναι συνηθισμένα πράγματα που συμβαίνουν πάντα σε επαναστατικές συνθήκες, όταν επικρατούν οι αναγκαίοι συνωμοτικοί μηχανισμοί, η εκτράχυνση και η ένταση των παθών, όταν αναδύονται οι παρεξηγήσεις, οι καχυποψίες και οι φανατισμοί αλλά και η έξαρση και ο ανείπωτος ηρωισμός. Θα έλεγα μάλιστα ότι, σε σύγκριση με παρόμοια περιστατικά που συνέβηκαν στη Γαλλική επανάσταση του 1789 ή την Ελληνική του 1821 ή, ακόμη, κατά τη διάρκεια της αντίστασης στην Ελλάδα εναντίον της γερμανικής κατοχής, στην Κύπρο τα πράγματα δεν εκτραχύνθηκαν τόσο, παρέμειναν σε ήπια και ελεγχόμενη μορφή.

Μια τέτοια ερμηνεία όμως παραμένει ένα ψυχρό και γενικολόγο σχήμα που βλέπει στατιστικά την ανθρώπινη ζωή και τη διαδρομή της. Γιατί κάθε άνθρωπος αποτελεί ανεπανάληπτη ύπαρξη που εξετάζεται ξεχωριστά και όχι μέσα στα στατιστικά μεγέθη και ποσοστά. Στο θέμα που εξετάζουμε λοιπόν πρέπει κάθε περίπτωση νεκρού και εκτελεσθέντος κατά τη διάρκεια του αγώνα να εξεταστεί ξεχωριστά και αν πρόκειται για παρεξήγηση ή λάθος να αποδοθεί δικαιοσύνη. Η εξέταση αυτή δεν θα μειώσει το μεγαλείο της κυπριακής πάλης του 55 – 59, όπως ίσως πιστεύουν μερικοί, αντίθετα ένας αγώνας γνήσιος και ηρωικός όπως  αυτός της ΕΟΚΑ δεν έχει να φοβηθεί από οποιαδήποτε αναψηλάφηση. Γι’ αυτό και θα συνεχίσουμε την άλλη εβδομάδα.

εφ. Πολίτης, Λευκωσία, 20 Ιανουαρίου 2003, σ. 9

Φόνοι και εκτελέσεις στην Κύπρο, β’

Γράψαμε στο προηγούμενο σημείωμα για το θέμα των φόνων και των εκτελέσεων στην Κύπρο, με αφορμή τη μαρτυρία του Παναγιώτη Παπαδημήτρη για τη δολοφονία του Μιχάλη Πέτρου από τη Λύση, στις 21 Ιανουαρίου 1958. Δεν ήταν προμελετημένος, ήταν αποτέλεσμα λάθους, υποστηρίζει ο Παπαδημήτρης στο βιβλίο του «Χίλιοι άγριοι φόνοι στην Κύπρο», στη χειρότερη περίπτωση έγινε εν βρασμώ ψυχής ή φανατισμού. Τονίσαμε ότι σε εποχές εκτράχυνσης, σε επαναστατικές συνθήκες, όταν λειτουργούν οι συνωμοτικοί μηχανισμοί και θεριεύουν τα πάθη και τα μίση μέσα στο γενικότερο πνεύμα ενός αγώνα που ζητά και αναδεικνύει τη θυσία και την αιματηρή λογική, αυτές οι ενέργειες είναι πολύ συνηθισμένες και αναμενόμενες. Και δεν υπάρχει επανάσταση, εξέγερση και αγώνας σ’ όλη την ιστορία της ανθρωπότητας που να μη σημειώνονται τέτοιες ενέργειες. Όμως δεν μπορούμε ταυτόχρονα να βλέπουμε αυτό το θέμα από τη γενικολόγο και στατιστική του άποψη. Ένας φόνος, μια εκτέλεση, προσθέτει απλώς ακόμη έναν αριθμό, μια νέα περίπτωση στον κατάλογο. Για τους δικούς του εκτελεσθέντος, για τα αδέλφια του και τα παιδιά του όμως, παραμένει ένα ανεπανάληπτο γεγονός απίστευτης και καταθλιπτικής  εμβέλειας. Και είναι πολύ φυσικό όσο ζουν να αναζητούν την αλήθεια και την αποκατάσταση της μνήμης του όταν πιστεύουν ότι ο δικός τους άνθρωπος είναι αθώος και δεν έχει το μίασμα του προδότη.

Το θέμα αυτό παραμένει στα αζήτητα της κυπριακής ιστορίας και κανείς δεν το ψάχνει. Η επικρατούσα στάση είναι ότι κάθε αναψηλάφηση αυτού του θέματος είναι ταυτόχρονα και προσπάθεια μείωσης και υπόσκαψης του αγώνα της ΕΟΚΑ. Και πράγματι για μερικούς αποτελεί μια ευκαιρία για υπονόμευση αυτού του επικού αγώνα που αποτελεί τον τελευταίο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του ελληνισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι αναφέρουν τα αριστερά φρονήματα μερικών εκτελεσθέντων αποφεύγοντας να αναφερθούν σε πολλαπλάσιες περιπτώσεις εκτελεσθέντων δεξιάς ιδεολογικής κατεύθυνσης που κατηγορήθηκαν για προδοσία. Όπως αποφεύγουν να αναφερθούν ότι αυτές οι περιπτώσεις εκτελέσεως ανθρώπων με αριστερά φρονήματα έγιναν κυρίως στην περιοχή Αμμοχώστου κι όχι σ’ άλλες περιοχές του νησιού. Γιατί λοιπόν στην περιοχή Αμμοχώστου; Υπήρχε άλλη λογική και πρακτική στις άλλες περιοχές του νησιού και διαφορετική στην Αμμόχωστο; Να κάτι που ζητά την έρευνα και την απάντηση. Τέλος πάντων. Ένας αγώνας ηρωικός, της αυτοθυσίας και της προσφοράς, για το άγιο αγαθό της Ελευθερίας, όπως ο αγώνας της ΕΟΚΑ του 1955 – 1959, δεν έχει να φοβηθεί από την αναψηλάφηση κάποιων γεγονότων, που έγιναν κατά τη διάρκειά του και που αποτελούν συνηθισμένη έκβαση σε όλες τις εξεγέρσεις και τις επαναστάσεις. Θα βγει και απ’ αυτή την αναψηλάφηση αλώβητος.

Είχα προτείνει παλαιότερα, πριν από πέντε περίπου χρόνια, σε συγγενικό πρόσωπο εκτελεσθέντος κατά τη διάρκεια του 55 – 59, να συγκροτηθεί Επιτροπή στην οποία θα προσέφευγαν όσοι συγγενείς  επιθυμούσαν αναψηλάφηση της περίπτωσης του δικού τους ανθρώπου που εκτελέστηκε στον αγώνα. Συγκεκριμένα η πρόταση ήταν πολύ απλή και βασιζόταν στην εμπειρία που αποκτήθηκε από ανάλογες περιπτώσεις σε άλλες χώρες του κόσμου. Μια Επιτροπή από προσωπικότητες της κυπριακής κοινωνίας, ανέφερα μάλιστα μερικά ονόματα που θα μπορούσαν να τη στελεχώσουν όπως το όνομα του ιστορικού Κώστα Κύρρη,  θα μελετούσε, εν πνεύματι δικαιοσύνης και αληθείας, εκείνες τις περιπτώσεις που θα ζητούσαν οι οικογένειες και οι συγγενείς των εκτελεσθέντων, θα εξέταζε όλα τα σχετικά δεδομένα και τις καταθέσεις, θα καλούσε για μαρτυρίες όσους είχαν σχέση με αυτές τις υποθέσεις (ερευνητές, ανθρώπους που έχουν γνώση αρχείων και ντοκουμέντων, συγγενείς και στελέχη του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος του 55 – 59) και αφού άκουε όλα τα σχετικά θα εξέδιδε την ετυμηγορία της, για κάθε περίπτωση ξεχωριστά, αν όντως υπήρχε προδοσία, ή παρεξήγηση, ένταση παθών ή φανατισμός, λανθασμένες ή υποβολιμαίες πληροφορίες, προσωπικά πάθη ή, το χειρότερο και απεχθές, να ήταν καθαρά πολιτική δολοφονία με αφορμή τα φρονήματα του θύματος. Υπέβαλα μάλιστα ότι πρέπει να κινηθούμε γρήγορα, γιατί ο καιρός περνά, απομακρυνόμαστε χρονικά από τα γεγονότα, αυτοί που γνωρίζουν κάτι  γερνούν και πεθαίνουν και χάνουμε έτσι μαρτυρίες και ενθυμήσεις.

Ανέλαβε να μεταφέρει αυτές τις απόψεις σε συγκεκριμένο κομματικό σχηματισμό. Ήρθε πίσω ύστερα από μια βδομάδα κατηφής. Δεν μπορεί να υλοποιηθεί αυτή η πρόταση, μου απάντησε. Εκεί, λοιπόν, που αποτάθηκε τον απέτρεψαν να δώσει οποιαδήποτε συνέχεια, ίσως γιατί κάποιοι θέλουν να αιωρείται στον αέρα αυτό το θέμα, χωρίς λύτρωση και κλείσιμο. Υπέβαλα ξανά την πρόταση αυτή στη συζήτηση που έγινε για το περιβόητο βιβλίο Ιστορίας όταν ξαναμπήκε το θέμα αυτό των εκτελέσεων από τον ίδιο το γιο του δολοφονημένου Μιχάλη Πέτρου. Συζητήθηκε για λίγο αλλά τίποτε πέραν αυτού. Υποβάλλω λοιπόν την πρόταση αυτή ακόμη μια φορά, με αφορμή και το δημοσίευμα του Παναγιώτη Παπαδημήτρη. Πρέπει τάχιστα να συγκροτηθεί αυτή η Επιτροπή με πρόσωπα εγνωσμένου κύρους, αντικειμενικότητας και ήθους που να εξετάσει το θέμα αυτό και να εκδώσει την ετυμηγορία της. Η κίνηση αυτή, (συγκρότηση της Επιτροπής, διεκπεραίωση των εργασιών της, ετυμηγορία της), θα αποδείξει την ωριμότητα της κυπριακής κοινωνίας, θα συντελέσει στην αυτογνωσία μας, θα κλείσει ένα χάσμα και μια πληγή και θα βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε το μέλλον της Κύπρου καλύτερα. Το σημαντικότερο: Θα αποδώσει δικαιοσύνη.

εφ. Πολίτης, Λευκωσία, 27 Ιανουαρίου 2003, σ. 9

Υ.Γ. Δεκέμβρης 2012. Τελικά κατέφθασε το ΑΚΕΛ, ο θλιβερός Χριστόφιας και το υπουργικό συμβούλιό του και όλα γύρω από το θέμα των εκτελεσθέντων του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα 1955-1959 έγιναν κοροϊδία, χλεύη και ανοησία.

Η ΘΑΝΑΤΟΦΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Ύστερα από το μακελειό στην Αμερική, στο Κονέκτικατ,  με 27 θύματα, από τα οποία 20 παιδιά του Δημοτικού σχολείου, επαναφέρουμε στην πρώτη σελίδα του ιστολογίου το κείμενο για τον μακελλάρη της Νορβηγίας (Ιούλιος του 2011) και τις λογικές του σύγχρονου συστήματος.

Η ΘΑΝΑΤΟΦΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Αν είναι όπως το παρουσιάζουν τα μέσα ενημέρωσης, τότε η περίπτωση του συλληφθέντος μακελλάρη στη Νορβηγία αποτελεί την ειδεχθέστερη περίπτωση μανιακού και κυνικού δολοφόνου. Γιατί σε όλες σχεδόν τις παρόμοιες περιπτώσεις, πάντοτε με λιγότερα θύματα, ο δολοφόνος αυτοκτονούσε στο τέλος ή έπεφτε νεκρός από τις σφαίρες των αστυνομικών. Αυτός ο παρανοϊκός μακέλεψε τον κόσμο και είναι και ζωντανός. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτό το δειλό ανθρωπάκι προσβλέποντας ότι οσονούπω θα υπήρχε επέμβαση ένοπλων αστυνομικών σταμάτησε το μακελιό και διαπραγματευόταν με την αστυνομία την παράδοσή του. Δηλαδή, μακελέψαμε καμιά εξηνταριά, να μη χάσουμε και μεις τη ζωούλα μας.

Αποφεύγω να δω φωτογραφίες από το μακελειό της Νορβηγίας, όπως δεν μπόρεσα να δω φωτογραφίες των δίδυμων παιδιών της τραγωδίας στο Μαρί. Ο συναισθηματικός μου κόσμος δεν το αντέχει.

Όμως πρέπει να πούμε λίγα λόγια για το φαινόμενο της θανατοφιλίας, που παίρνει απρόσμενες διαστάσεις στο σημερινό κόσμο. Πολλοί, κάποτε ποικίλων θρησκευτικών ή πολιτικών οργανώσεων όλων των αποχρώσεων, ή κατά μόνας, γεμίζουν ένα αυτοκίνητο εκρηκτικά και τινάζουν αθώους, ή παίρνουν το όπλο μπαίνουν σε ένα σούπερ-μάρκετ και αρχίζουν να χτυπούν αδιακρίτως. Συνήθως εδώ τελειώνει και η ζωή τους, το μακελειό ήταν το τελευταίο και θεαματικό γεγονός που κλείνει τον κύκλο μιας ανούσιας διαδρομής. Το φαινόμενο πήρε διαστάσεις στην Αμερική, τώρα μεταφέρθηκε και στην Ευρώπη.

Όλα αυτά εκφράζουν τη θανατοφιλία που άρχισε να επικρατεί στην παγκόσμια κοινωνία. Συνεκτικοί δεσμοί έχουν ατονήσει,  η ζωή έπαυσε να αποτελεί υπέρτατη αξία, η αφαίρεσή της δεν προκαλεί φαινόμενα αποτροπιασμού, αποτελεί απλώς μια επιλογή. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του Νοτιοκορεάτη Σεούνγκ Χούι Τσο που σε πανεπιστημιούπολη της Βιρτζίνια μακέλεψε 32 άτομα, τραυματίζοντας ακόμη 26. Πώς όμως το σχολίασε ένα από τα σημαντικότερα αμερικανικά περιοδικά; Ο τίτλος του άρθρου: Σεούνγκ Χούι Τσο, θύμα και θύτης μαζί.

Και γιατί παρακαλώ ήταν θύμα ο νοτιοκορεάτης μακελάρης; Μα γιατί, λέει ο μικρόνους αρθρογράφος, η αμερικανική κοινωνία δεν τον αποδέχτηκε. Και γιατί δεν πήγε, τότε, πίσω στην πατρίδα του; Και αυτό το θέμα, η λεγόμενη απόρριψή του,  ήταν λόγος να μακελέψει 32 άτομα; Αυτοί ήταν νέα παιδιά, γεμάτοι όνειρα, κάποιοι τους αγαπούσαν, κάποιοι ήταν φίλοι τους, κάποιοι ήταν ερωτευμένοι μαζί τους και όμως χάθηκαν από έναν παρανοϊκό. 32 νέοι άνθρωποι. Ο αρθρογράφος δεν αφήνει ένα δάκρυ γι’ αυτούς, δεν εκφράζει τον αποτροπιασμό του για τη μαζική δολοφονία, ως σύγχρονος και αφ’  υψηλού αρθρογράφος γράφει διάφορες ακροβασίες και πομφόλυγες  θεωρητικές, γιατί για να είσαι ιν στη σημερινή καλοπληρωμένη δημοσιογραφία πρέπει να αφήνεις τα πράγματα που θεωρούνται μπανάλ (αποτροπιασμός για τους φόνους, έκφραση συμπάθειας για τα θύματα, κατηγορία για τον φονιά) και να αρχίσεις τις θεωρητικές θολούρες.

Και επειδή αυτοί που δεν τους αποδέχτηκε η αμερικανική κοινωνία είναι εκατομμύρια, αναλογίζομαι πως θα αισθανθεί ο εν λόγω δημοσιογράφος αν ένας από αυτούς τους απορριφθέντες πάρει ένα όπλο και βρεθεί μπροστά του ή μπροστά σε δικά του πρόσωπα.

Θα έχουμε συνέχεια. Η θανατοφιλία θα εκφράζει τους νέους καιρούς, βυτιοφόρα και αυτοκίνητα με εκρηκτικά, αυτόματα όπλα και άλλα θα δώσουν το νέο ρυθμό στη μεταμοντέρνα κοινωνία μας. Ίσως και να αποτελούν επιθυμητό αλατοπίπερο των πανίσχυρων και κερδοφόρων μέσων ενημέρωσης, γιατί θα τους δίνει διεγερτικά, αυξημένης τηλεθέασης, θέματα. Μια κοινωνία του ζαμανφουτισμού, της παραίτησης και της αδιαφορίας, χωρίς πίστη σε προτάγματα και αξίες, χωρίς συνεκτικούς δεσμούς και αυτοδεσμεύσεις και τα μέλη αυτής της κοινωνίας χωρίς Ύπαρξη, Μνήμη και Ιστορία, καταναλωτικά μαλάκια απλώς. Με μόνη αξία τις λογικές ενός παρανοϊκού καπιταλισμού, της απληστίας και του εύκολου πλουτισμού. Ξέρετε πόσες διαφημίσεις υπάρχουν στο Ίντερνετ για να γίνει κάποιος πλούσιος σε λίγες μέρες; Και ότι τόσοι πολλοί το πιστεύουν και απευθύνονται σ’  αυτούς που διαφημίζουν τέτοιες ανοησίες σημαίνει ότι η πίστη στον εύκολο πλουτισμό  είναι διάχυτη.

Εκτός και αν συνέλθουμε, για ένα νέο πολίτη, υπεύθυνο, κριτικό, περήφανο. Για μια κοινωνία με προτάγματα και αξίες. Και μια από αυτές: ότι η ζωή αποτελεί υπέρτατο αγαθό. Και κάθε αφαίρεσή της αποτελεί το πιο αποτρόπαιο πράγμα. Και ότι κάθε αμέλεια και αδιαφορία που προκαλεί απώλεια ζωών αποτελεί έγκλημα, που τιμωρείται και για το οποίο αναλαμβάνονται οι πολιτικές ευθύνες όταν υπάρχουν. Αυτό, και αναφέρομαι έτσι και στην τελευταία κυπριακή τραγωδία στο Μαρί, αποτελεί την καλύτερη άμυνα απέναντι στη θανατοφιλία που απλώνεται επικίνδυνα.

Πολωνοί εργάτες, μη φοβάστε

«Θα ζήσουμε, λοιπόν, κάποια περίοδο ιλαροτρογωδίας»

Τώρα που το ΑΚΕΛ αποχωρεί και ο Χριστόφιας φεύγει αφήνοντας πίσω του συντρίμια (σε όλα τα επίπεδα: θεσμικά, οικονομικά, στο Κυπριακό κ.λπ.) είναι καλό να επαναφέρουμε ένα άρθρο που γράφτηκε πριν από πέντε χρόνια, περίπου, άμα τη ανόδω του ΑΚΕΛ στην εξουσία, και σάρκαζε, από τότε, τις εξελίξεις. Ομολογώ ότι το έρθρο δεν είχε προαποτυπώσει την έσχατη κατάντια που φτάσαμε και θα φτάσουμε -μην ξεχνάμε ότι ο Χριστόφιας έχει ακόμη δύο μήνες εξουσία και πολλά ανεκδιήγητα και απρόσμενα μπορούν να συμβούν, που θα επιτείνουν την κατάρρευση. Το άρθρο, το αφιερώνω στους παλιούς συντρόφους μου, που σε ένα κρεσέντο ηλιθιότητας, γιόρταζαν…. την άνοδο της εργατικής τάξης στην εξουσία!!!!  και άλλες ανοησίες. Αν καταλάβαιναν πόσες δυνάμεις του διεθνούς κατεστημένου εργάστηκαν για να ανεβάσουν τον Χριστόφια στην εξουσία δεν θα έλεγαν αυτές τις ηλιθιότητες. Όμως η μόρφωση από μπροσούρες παράγει πολλά κακέμφατα.

Στο άρθρο μας τώρα, με τίτλο: Πολωνοί εργάτες, μη φοβάστε, που δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο, δέκα, περίπου, μέρες μετά την επικράτηση του Χριστόφια.

ΠΟΛΩΝΟΙ ΕΡΓΑΤΕΣ, ΜΗ ΦΟΒΑΣΤΕ

 

            Βράδυ της προπερασμένης Κυριακής, όταν ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών. Σε ένα εστιατόριο της Λευκωσίας βρίσκονταν τέσσερις Πολωνοί, οικονομικοί μετανάστες, που προσπάθησαν για καλύτερη τύχη στην Κύπρο και τώρα δούλευαν στο σερβίρισμα ή στην κουζίνα. Στο δρόμο άρχισε να γίνεται πανζουρλισμός, ένα κόκκινο ποτάμι άρχισε να πλησιάζει, σημαίες, σφυροδρέπανα, φωνές. Με επινίκια τραγούδια και συνθήματα. Ρώτησαν τι γινόταν κι όταν έμαθαν την ιδεολογία του κόμματος του νέου Κύπριου προέδρου, όταν βγήκαν έξω από την ταβέρνα και είδαν τις κόκκινες σημαίες και τα σφυροδρέπανα, οι Πολωνοί τρομοκρατήθηκαν κυριολεκτικά. Τα σύμβολα που έβλεπαν, η ιδεολογία που καταδήλωναν και όλα τα σχετικά παρέπεμπαν στις εμπειρίες τους από την Πολωνία, στις δοκιμασίες της χώρας τους όταν ήταν ενταγμένη στο φιλοσοβιετικό μπλοκ, υπενθύμιζαν τις εξοντώσεις και την καταπίεση που πέρασε ο λαός τους κατά την περίοδο του σταλινικού καθεστώτος. Και πράγματι ήταν πολύ βαρύ για τους Πολωνούς  να βρουν στην Κύπρο ένα παρόμοιο καθεστώς με αυτό που βασάνισε την πατρίδα τους για αρκετές δεκαετίες και από το οποίο απηλλάγησαν ύστερα από μύριες δυσκολίες, αγώνες και θυσίες.

            Πιστεύω λοιπόν ότι η Επιτροπή που συγκροτήθηκε για τα δικαιώματα των μεταναστών και, λίγο πριν από τις εκλογές,  οργάνωσε τη γνωστή εκδήλωση με τα επεισόδια έξω από το Υπουργείο Εσωτερικών, πρέπει να πλησιάσει τους Πολωνούς εργάτες της Κύπρου και να τους ηρεμήσει, γιατί και οι κοινοτικοί οικονομικοί μετανάστες από την Πολωνία έχουν ψυχή. Πρέπει να τους εξηγήσει ότι δεν πρέπει να φοβούνται, η επέλαση επί των χειμερινών ανακτόρων του Τσάρου αναβάλλεται, ο καπιταλισμός θα δουλέψει ρολόι στην Κύπρο.

            Πράγματι βγήκαν παλιά τραγούδια, συνθήματα και σύμβολα από το χρονοντούλαπο της Ιστορίας για τα επινίκια των εκλογών της προπερασμένης Κυριακής. Χωρίς περιεχόμενο και χωρίς νόημα πια. Ετεροχρονισμένα υπόλοιπα συμβολοποιήσεων που δημιούργησαν παρελθούσες δεκαετίες για παλιές δοκιμασίες και αγώνες, σήμερα όμως αποτελούν αγκυλώσεις του μυαλού και καθηλώσεις συναισθημάτων. Η Ιστορία τα έχει αδειάσει, αποτελούν πια κακέκτυπα και περιτυλίγματα κενά. Γιατί αυτά τα σύμβολα, κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, σήμαιναν ότι αλλάζει το κοινωνικό καθεστώς της χώρας, ότι αυτή εντάσσεται στο σοβιετικό στρατόπεδο, ότι η χώρα αποτελεί νέα έπαλξη εναντίον του αμερικανικού ηγεμονισμού. Το σοβιετικό στρατόπεδο όμως έχει καταρρεύσει, το κυριότερο: το καθεστώς της ελεύθερης οικονομίας παραμένει. Όσον αφορά  την ανάδυση της πάλης εναντίον του αμερικανικού ηγεμονισμού νομίζω ότι τα πράγματα εξελίσσονται ανάποδα στην Κύπρο και με τη νέα πολιτική πρωτοκαθεδρία διαβλέπω ενίσχυση του αμερικανικού παράγοντα.

            Η κάθε εποχή και ο κάθε τόπος έχει τα δικά του απελευθερωτικά αιτήματα γιατί εκφράζουν τις σημερινές συνθήκες και τις αντιθέσεις του καιρού μας. Η πάλη για το ριζοσπαστικό, το απελευθερωτικό, το καινοτόμο και το αξιοπρεπές δίνεται στο Κυπριακό, στην αντιμετώπιση του θανατόπνοου τουρκικού επεκτατισμού και των μεθοδεύσεων της Νέας Τάξης εναντίον της Κύπρου. Εκεί θα κριθούν ποιοι είναι σύγχρονοι και απελευθερωτικοί κι όχι με παρωχημένα σύμβολα και νοοτροπίες που δημιουργούν μια εικονική πραγματικότητα στην οποία πολλοί και διάφοροι υποδύονται επαναστατικούς ρόλους. Ο μεγάλος Μαρξ το είχε τονίσει: την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα. Θα ζήσουμε  λοιπόν κάποια περίοδο ιλαροτραγωδίας.

            Αυτά θα εξηγήσω στους Πολωνούς εργαζόμενους στην αυριανή μου επίσκεψη στην ταβέρνα όπου δουλεύουν. Πολωνοί εργάτες μη φοβάστε, θα είναι η κατακλείδα μου. Τίποτα δεν αλλάζει στην κυπριακή κοινωνία. Και ταυτόχρονα θα τους εξηγήσω τις βασικές συνιστώσες του Κυπριακού, τι επιζητεί ο τουρκικός επεκτατισμός και πως. Είμαι σίγουρος ότι οι Πολωνοί θα καταλάβουν καλύτερα από τα κόκκινα, πράσινα και γαλάζια πατριωτάκια μου.

 

ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ Ο ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΙ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ;

Ο φίλος Βα. Φ. μου απέστειλε αυτό το κείμενο για φιλοξενία στο ιστολόγιό μου. Ευχαρίστως δίνω στέγη και καταφυγή σ’ αυτό το ανέστιο και άστεγο κείμενο. Ο ίδιος ο Βα. Φ. μου απέστειλε και δύο ωραία και συμπυκνωμένα χάι-κου, που ασμένως το ιστολόγιο δίνει βήμα γνωστοποίησης.

α)

Άριστος Λίλλη,

στον Τύπο στην Ποίηση,

συνεπωνύμως

β)

Μιχαηλίδου

παντού  Μιχαηλίδης.

Θεέ βοήθει

Στο κυρίως κείμενο τώρα:

ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ Ο ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΙ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι απλή. Ναι, δικαιούται. Κριτήριο για το θέμα μας παραμένει ο έρωτας πατρίδας, η μνήμη και οι συνεκτικοί δεσμοί με τον τόπο σου.

Οι Τουρκοκύπριοι απέδειξαν ότι δεν έχουν μνήμη και συνεκτικούς δεσμούς, δεν αγαπούν τον τόπο όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, στον οποίο δούλεψαν και ίδρωσαν οι γονιοί τους, εκεί που είναι θαμμένοι οι πρόγονοί τους, αλλά υπακούουν σε σχεδιασμούς και λογικές που χαράσσουν, σε μυστικοσυμβούλια και κρυφές συσκέψεις, τα επιτελεία της Άγκυρας.

Το 1964, οι Τουρκοκύπριοι σκοτώνουν κόσμο στην πλατεία της Πάφου, κρατούν ομήρους. Γιατί; Για ένα καλύτερο κόσμο, για μια νέα κοινωνία που θα αλλάξει τη ζωή στην επαρχία τους και στην Κύπρο, για μια δικαιότερη κοινωνία; Καθόλου. Σκότωσαν και αιχμαλώτισαν στα πλαίσια της πολιτικής της Άγκυρας για διχοτόμηση της Κύπρου, και επειδή, ούτε και στα πιο τρελά τους όνειρα, δεν προέβλεπαν ότι το υπό τουρκική κυριαρχία μέρος θα έφτανε μέχρι την Πάφο, σκότωναν και κρατούσαν αιχμαλώτους για να επιτύχει το σχέδιο της Άγκυρας, δηλαδή για να αφήσουν οι Τουρκοκύπριοι την Πάφο, τα σπίτια, τις περιουσίες και τον τόπο που γεννήθηκαν, τον τόπο όπου δούλευαν και ίδρωναν οι δικοί τους και στον οποίο βρίσκονταν θαμμένοι οι πρόγονοί τους, και να μεταφερθούν στη βόρεια περιοχή της Κύπρου. Όταν οι Τουρκοκύπριοι στην Κοφίνου πυροβολούσαν τα αυτοκίνητα και τους επιβάτες τους, που περνούσαν από το δρόμο Λευκωσίας-Λεμεσού, και προκάλεσαν την κρίση της Κοφίνου, προσπαθούσαν για μια διχοτομημένη Κύπρο, δηλαδή για να αφήσουν τον τόπο όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν και να μεταφερθούν στο βόρειο μέρος που θα έλεγχε η Τουρκία. Έκαναν, δηλαδή, αγώνα για να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και να μεταφερθούν αλλού. Το ίδιο και οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι της Λάρνακας και της Λεμεσού. Αγωνίζονταν ΓΙΑ ΝΑ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΥΝ.

Ύστερα, μετά την εισβολή και την επιτυχία της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής το 1974, ζητούσαν να μεταφερθούν, για να ευοδωθούν τα σχέδια της Άγκυρας, στο κατεχόμενο μέρος, αφήνοντας τα σπίτια και τις περιουσίες τους. Όταν ο ίδιος  ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας αρχιεπίσκοπος Μακάριος πήγε στις αγγλικές βάσεις, όπου είχαν μαζευτεί οι Τουρκοκύπριοι επαρχίας Πάφου και Λεμεσού, για να τους πείσει ότι δεν είχαν να φοβηθούν οτιδήποτε και μπορούσαν να επιστρέψουν εν ασφαλεία  στα χωριά τους, στα σπίτια και τις περιουσίες τους, άρχισαν να τον λιθοβολούν, τόνιζαν ότι ΗΘΕΛΑΝ ΝΑ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΥΝ.

Είναι πολύ εύκολο, λοιπόν, σε ανθρώπους που έφυγαν από την Πάφο και εγκαταστάθηκαν 150 χιλιόμετρα μακριά από το γενέθλιο χώρο τους,  να επιχειρηματολογήσουμε προς αυτούς ότι, για την καλύτερη διευθέτηση του Κυπριακού, πρέπει να πάνε άλλα 80 χιλιόμετρα πιο πέρα, στις ακτές της Τουρκίας. Μπορούμε να τους πείσουμε, αφού κριτήριο της λογικής και συμπεριφοράς τους δεν είναι ο έρωτας πατρίδας, η σύνδεση και οι συνεκτικοί δεσμοί με τον τόπο τους, οι μνήμες και η ιστορία. Θα επιχειρηματολογήσουμε προς αυτούς ότι τα πράγματα για το Κυπριακό θα εξελιχτούν καλύτερα αν συνεχίσουν την πορεία για ακόμα λίγο. Κι ότι αυτό συμφέρει και την Κύπρο, και την Ευρώπη και την ανθρωπότητα. Εξ άλλου οι περιουσίες τους θα αγοραστούν σε καλές τιμές και ακόμη, θα πάρουν, επιπλέον αποζημίωση για νέα εγκατάσταση.

Οι Έλληνες της Κύπρου ως πρόσφυγες  ζητούν να επιστρέψουν στη γενέθλια γη, εκδηλώνουν τον πόθο τους με κάθε τρόπο, και δεν ζήτησαν να αποκλείσουν κανένα από το να ζήσει στον τόπο που γεννήθηκε. Οι Τουρκοκύπριοι απέδειξαν ότι δεν έχουν πατρίδα, την εγκαταλείπουν με τη θέλησή τους, πηγαίνουν όπως τους υποδείξει το επιτελείο της Άγκυρας. Αν λοιπόν φύγουν από την Κύπρο δεν θα χάσουν καμιά πατρίδα, γιατί απέδειξαν ότι δεν έχουν τέτοια αισθήματα αγάπης για τον γενέθλιο τόπο. Όπως ήρθαν τα πράγματα, και μέσα στην εμπειρία που δημιούργησε η ιστορική διαδρομή της Κύπρου πρέπει, λοιπόν, να αγωνιστούμε να πείσουμε τους Τουρκοκύπριους -που πάλεψαν για να τους μεταφέρουν μακριά από τον τόπο τους-, να πάνε ακόμη 80 χιλιόμετρα, πιο πέρα.

ΜΙΑ ΔΙΑΜΑΧΗ ΜΕ ΤΟΝ κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΠΤΩΧΟΠΟΥΛΟΝ, ΚΑΤΑ ΤΟ ΗΜΙΣΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΗΜΙΣΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΜΕΝΗ

Το 2000, στο τεύχος αρ. 25-26 του περιοδικού Άρδην, είδα ενεός συνεργασία του κ. Βασιλείου Πτωχοπούλου για τον Σεφέρη. Θύμωσα,  έπνεα  μένεα για το περιοδικό. «Έπνεα μένεα» και όχι «έπνεα νέμεα», που λέει καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Που δεν γνωρίζει τον ομηρικό και ασυναίρετο στον πληθυντικό  τύπο της φράσης για το μένος, και, επειδή κάτι είχε ακούσει για τους αγώνες Ίσθμια και Νέμεα της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, νομίζει ότι  η φράση είναι «έπνεα τα νέμεα». Θα δούμε και χειρότερα.

Επιστρέφω πίσω στο θέμα μας. Απέστειλα προς το περιοδικό την επιστολή αρ. 1. Μετά σκέφτηκα να σκηνοθετήσω μια απάντηση-διαμάχη και απέστειλα τις επιστολές 2 και 3. Κάποιος Νέαρχος Χαραλάμπους, που είδε την επιστολή, ανέλαβε ενθέρμως την υπεράσπιση του κ. Πτωχοπούλου και απέστειλε απάντηση στο πνεύμα της δικής μου πρώτης επιστολής. Ακόμη, υπέβαλλε να  υπογράψει την τρίτη επιστολή, εκ μέρους του Άρδην, ο Γιώργος Καραμπελιάς. Γεμάτοι χαρά, οι του Άρδην, με πήραν στο τηλέφωνο, για να μου διαβάσουν τις επιστολές του Νέαρχου Χαραλάμπους, γιατί σκέφτονταν να τις δημοσιεύσουν μαζί με τη δική μου επιστολή και ήθελαν να μου τις κοινοποιήσουν.  Γεμάτοι χαρά, γιατί υπερασπίζονταν τον δικό τους σεφεριστή. Δικός τους σεφεριστής ήταν ο κ. Βασίλειος Πτωχόπουλος, και όχι εγώ, που είχα καμπουριάσει δέκα χρόνια, για να τελειώσω τη σεφερική μου διατριβή. Εν τέλει, επειδή κάτι άρχισαν να υποψιάζονται για το παιγνίδι αυτό, δεν προχώρησαν, και οι τρεις αυτές επιστολές κοινοποιούνται εδώ για πρώτη φορά.

1.

Διεθυντηρίῳ περιοδικοῦ Ἄρδην

ἐν Ἀθήναις

Κύριοι

Μέχρι πρό τινος τὸ πανελλήνιον γνῶσιν ἔσχεν ὅτι ἀνήρ τις, ἐκ Κύπρου ὁρμώμενος, ὀνόματι Βασίλειος Πτωχόπουλος, εἶχε τὰς ἰδιότητας τοῦ συγγραφέως, σκηνοθέτου (θεατρικοῦ τε καὶ τηλεοπτικοῦ), ἠθοποιοῦ, θιασάρχου, ἐκδότου, διευθυντοῦ ἐφημερίδος, διευθυντοῦ περιοδικοῦ, καταστηματάρχου, βιβλιοπώλου, κηροποιοῦ, καλλιτέχνου, θεατρολόγου, κυπριολόγου, σινολόγου, κοινωνιολόγου, ψυχολόγου, πολιτειολόγου, ἐπικοινωνιολόγου, ἀγιτάτωρος, ἀρθρογράφου, σχολιογράφου, σημειωματογράφου, πεζογράφου, ἐπιστολογράφου, λιβελλογράφου, σεναριογράφου καὶ ἀνορθογράφου (διὰ τὸ τελευταῖον τεκμήρια πλείονα ἐν τῷ ἀρχείῳ ἡμῶν).

Ἐν τῷ τελευταίῳ τεύχει τοῦ περιοδικοῦ Ἄρδην (Μάϊος –Ἰούλιος 2000, ἀρ. 25-26, σελ. 4-5) νέα ἰδιότης  τούτου ἀπεκαλύφθη, λείπουσα ἐνεοὺς ἅπαντας, ἅπαντα καὶ ἁπάσας, ἡ τοῦ σεφερολόγου. Δῆλόν ἐστιν ὅτι ἡ διεύθυνσις τοῦ ἐντύπου, ἅμα παρέλαβε σεφερικὴν συνεργασίαν κυρίου Βασιλείου Πτωχοπούλου καὶ ἀνεβόησε: «Παραμερίζομεν, σεφερολόγε, ἵνα εἰσελάσῃς», διὸ καὶ ἀπέκοψε συνεργασίας τινὰς σεφερολόγων, ἔτι καὶ ἐπὶ διδακτορικῇ διατριβῇ ὑποβληθεισῶν καὶ ἐγκριθεισῶν, ἵνα ἐν ταῖς σελίσι τοῦ περιοδικοῦ διαλάμψῃ ὁ νεόφυτος, πλὴν ἐν τῷ ἅμα καὶ ὑπεράξιος, ἐν τοῖς σεφερισταῖς. Ἡ μαρὶς καὶ τὰ κεχηνότα μέλη αὐτῆς γαυριῶσιν ἐκθύμως, πλήν τινες θυμοσόφως σείουσι τὰς κεφαλάς, εἰδότες ὅτι καὶ χείρω τούτων ὀψόμεθα.

Μεθ’ ὑπολήψεως

Σάββας Ἐρυθροτερμινθεὺς

2.

Αγαπητοί φίλοι του περιοδικού Άρδην

Με έπαρση και αλαζονεία (στην πραγματικότητα με ζηλοφθονία) ο ταλαίπωρος και επαρχιώτης λόγιος κ. Σάββας Ερυθροτερμινθεύς άφησε, στο βιβλιοπωλείο που συχνάζω, αντίγραφο της επιστολής του προς το Άρδην, που αναφέρεται στον κοινό μας φίλο Βάσο Φτωχόπουλο. «Τον έχω κανονίσει μ’ αυτό», τόνισε με έμφαση στον βιβλιοπώλη κ. Χάρη Μορίτση.

«Ω τάλαν», θα έλεγα αρχαιοπρεπώς, ποιον έχεις κανονίσει, που είναι εμφανή τα κίνητρά σου, της μικρότητας και κακίας! Τέλος πάντων, στο πνεύμα της δικής του επιστολής ετοίμασα σχετικό κείμενο, αποκαλυπτικό και κατεδαφιστικό, που πιστεύω ότι πρέπει να δημοσιευτεί ως επίσημη απάντηση του περιοδικού. Σας το αποστέλλω λοιπόν και εύχομαι το καλύτερο για σας και το Άρδην.

Φιλικά

Νέαρχος Χαραλάμπους

3.

Λογίῳ Σάββᾳ Ἐρυθροτερμινθεῖ

Ἐν Λευκωσίᾳ

Κύριε,

Ἐν στενοκαρδίᾳ, στενότητι ἀντιλήψεως καὶ μικροψυχίᾳ ἐγράφη ἡ ἐπιστολή ὑμῶν. Ἔκδηλος ἡ ὑμετέρα προσπάθεια, ὑποχθόνιός τε καὶ χαμαίζηλος, πρὸς ἀπόκρυψιν, σμίκρυνσιν, ὑποτονισμὸν καὶ συῤῥίκνωσιν τῶν ἀρετῶν Βασιλείου Πτωχοπούλου, ἀνδρὸς πεπροικισμένου, πολυταλάντου, πολυδιαστάτου, πολυεπιπέδου τε καὶ πολυσχιδοῦς. Οὐδεμία ἀναφορὰ ἐν τῇ σελίδι ὑμετέρας ἐπιστολῆς περὶ τοσούτων ἄλλων ἀρετῶν καὶ ἰδιοτήτων, αἵτινες κοσμοῦσι τὸν Αἰγιαλούσιον, ὡς ἡ τοῦ ποιητοῦ, μεταφραστοῦ, βιβλιοκριτικοῦ, ἀοιδοῦ, ἀθλητοῦ, συνταγοδίφου, διακυβευτοῦ (χυδαϊστί: τζογαδόρου), ἐκκλησιολόγου, ψυχαγωγιολόγου, ὡς καὶ λοιπαὶ ἄλλαι.

Πλὴν θυμοσόφως σείομεν τὰς κεφαλάς ἡμῶν, ὅτι καὶ χείρω τούτων ὀψόμεθα, ὅτι ἐν νήσῳ Κύπρῳ περίπυστος ἡ ζηλοφθονία τῶν οἰκούντων ἐν αὐτῇ.

Διευθυντήριον περιοδικοῦ Άρδην

[Γεώργιος Καραμπελιᾶς]