Ένα διεισδυτικό κείμενο του Σάκα Ντιγκάνε

Πέθανε ο Νέλσων Μαντέλα, ο άνθρωπος που πάλεψε εναντίον του απαρτχάιντ  της Νοτίου Αφρικής. Τάφηκε μέσα σε εκδηλώσεις πένθους για την απώλεια και θαυμασμού για τους αγώνες του εναντίον του ρατσισμού. Όλος ο πλανήτης υπέβαλε τα σέβη του στον μεγάλο νεκρό.   Γι’ αυτό και επαναφέρουμε στην πρώτη θέση του ιστολογίου έναν κείμενο του Σάκα Ντιγκάνε, συμπατριώτη του Μαντέλα. Κείμενο που το έγραψε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Κύπρο.

ΕΝΑ ΔΙΕΙΣΔΥΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΑΚΑ ΝΤΙΓΚΑΝΕ

Πολλές φορές οι ξένοι μάς βλέπουν καλύτερα, συλλαμβάνουν τάσεις και νοοτροπίες μας που εμείς δεν είχαμε καν υποπτευθεί

Η εξήγηση είναι απλή. Γνωρίζουν την κυπριακή κοινωνία, μα δεν έχουν κολλήσει στο χυλό των φαινομένων της, έχουν εκείνη την αποστασιοποίηση που τους επιτρέπει παρατηρήσεις και  ανιχνεύσεις που σπάνια εντοπίζουν οι  εντόπιοι. Οι παρατηρήσεις του Σάκα Ντιγκἀνε είναι ενδεικτικές. Φοιτητής εδώ στο Πανεπιστήμιο του Περιστιάνη, στο τμήμα Πολιτικής και κοινωνιολογίας, έγραψε το άρθρο αυτό κυριολεκτικἀ στο γόνατο, όταν του το ζήτησα ύστερα από συζήτηση για την κυπριακή κοινωνία. Γιατί δεν τα γράφεις αυτά, του είπα, όταν άκουσα τις διειδυτικές πρατηρήσεις του για μας.  Το έγραψε σε μισή ὠρα και μου το έδωσε. Το αναρτώ και γω στο ιστολόγιό μου ευχαρίστως.  Σ.Π.

Σάκα Ντιγκάνε ομοπάτριος

Η Νοτιαφρικανική εμπειρία

του Σάκα Ντιγκάνε

Μ.Α. sociology and politics

Είστε τρελοί εσείς οι Έλληνες. Εσείς οι Έλληνες της Κύπρου, που σας γνώρισα καλά. Και για να μην δημιουργήσω αρνητικά συναισθήματα από την αρχή, πρέπει να τονίσω ότι ήρθα στο νησί σας από αγάπη για τον ελληνικό πολιτισμό. Η ελληνική μυθολογία ήταν το αγαπημένο μου βιβλίο, για χρόνια κατέφευγα στις σελίδες του, σχεδόν το αποστήθισα. Στο χωριό που γεννήθηκα, δίπλα από το σπίτι  μας, μια οικογένεια είχε δώσει και στα επτά παιδιά της μόνο αρχαιοελληνικά ονόματα: Αριστείδης, Ιάσονας, Σωκράτης, Αντιγόνη κ.λπ. Ένας έξυπνος δικός σας, μάλλον ένας εξυπνάκιας δικός σας, που τον ξένιζε να βλέπει τα κατάμαυρα παιδιά των Ζουλού με αρχαιοελληνικά ονόματα είπε: Και τι σχέση έχουν οι Ζουλού με τον Όμηρο και τον Πλάτωνα; Ο γείτονας μας, ο πατέρας των παιδιών, του είπε με περηφάνια: Οι Έλληνες έχουν πια πατρίδα όλη τη Γη.

Για αυτό και με ξενίζει η στάση σας στο Κυπριακό. Ενώ ένας Ζουλού δηλώνει περήφανος για την ελληνική του συνάφεια και σύνδεση με τον ελληνικό πολιτισμό, εσείς κρύβετε με ενοχές και άλλα συμπλέγματα την ελληνική σας Ιστορία και Παράδοση, το ότι η Κύπρος ήταν πάντα μέρος του ελληνικού πολιτισμού, ακόμη ενώ ο περί ου ο λόγος Ζουλού θεωρεί το ελληνικό πνεύμα να έχει πατρίδα πια όλη τη Γη, εσείς κινδυνεύετε να χάσετε την πατρίδα σας, μια αρχαιότατη κοιτίδα ελληνισμού. Δεν το αντιλαμβάνεστε ότι η συνεχής προβολή της Ιστορίας, η συνεχής προβολή της ελληνικής ταυτότητας της Κύπρου αποτελεί όπλο στον αγώνα σας; Πάντως για να κλείσω το κεφάλαιο με την αγάπη μου στην ελληνική μυθολογία: όταν ξεκίνησα από τη χώρα μου, πρώτη φορά στη ζωή μου, αποχαιρέτησα τη μάνα μου και τους άλλους δικούς μου με τη φράση: Ο αργοναύτης ξεκινά.

Πλην ο τρίτος σταθμός, μετά την Ελλάδα και την Αγγλία, της αργοναυτικής μου εκστρατείας, δηλαδή η Κύπρος (που ήρθα εδώ στο Πανεπιστήμιό της), με γέμισε με διάφορα αρνητικά συναισθήματα. Γιατί έχοντας άμεση εμπειρία από τον νοτιοαφρικανικό αγώνα για ελευθερία και ισότητα, δεν πίστευα ότι θα σημείωνα τόσα λάθη, εγκληματικά λάθη, παραλείψεις και γκάφες δικές σας.

Φέρνω δυο παραδείγματα: Και σε μας οι λευκοί άποικοι προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια διχοτομημένη χώρα. Διχοτομημένη σε λευκούς και μαύρους, διχοτομημένη σε δύο ξεχωριστά εκλογικά σώματα, μοιρασμένη σε δύο ξεχωριστές περιοχές, στη μια με λευκή πλειοψηφία και στην άλλη με πλειοψηφία των μαύρων. Και όλα αυτά θα συνενώνονταν σε ένα δήθεν ενιαίο κράτος με διάφορες ομοσπονδιακές δομές. Οι Ζουλού της Νότιας Αφρικής κατάλαβαν την πλεκτάνη, ότι θα είχαμε διαιώνιση του ρατσιστικού καθεστώτος, απλώς θα άλλαζε η βιτρίνα και όχι η ουσία, και αντιτάχτηκαν σθεναρά. Με περηφάνια τόνιζαν δυνατά και συνεχώς: Η Νότια Αφρική θα είναι μια ενιαία χώρα, όπου όλοι οι πολίτες της θα κυκλοφορούν και θα εγκαθίστανται ελεύθερα σε όποιο μέρος της θέλουν, θα υπάρχει ενιαίο εκλογικό σώμα  και κάθε άνθρωπός της θα ισούται με μία ψήφο.

Εσάς τους Έλληνες δεν μπορώ να σας καταλάβω. Εθελούσια αποδέχεστε ρατσιστικούς διαχωρισμούς, ξεχωριστές περιοχές, κάθε ελληνοκύπριος θα διαθέτει μισή ψήφο και κάθε τουρκοκύπριος τέσσερις. Απίστευτο, ακόμη δέχεστε εκ περιτροπής προεδρία. Αν είναι ποτέ δυνατόν!

Ένα άλλο παράδειγμα: Σε μας ήταν καθαρά τα ιδεολογικά περιγράμματα, και τα πιστεύω και οι αρχές μας δεν ήταν δαντέλες για το χορό του καρναβαλιού. Αν κάποιος έδειχνε να συζητούσε καν το θέμα των ξεχωριστών περιοχών, ή άλλων απόψεων της λευκής αποικιοκρατίας και του ρατσιστικού καθεστώτος, αμέσως απομονωνόταν, τον έδειχναν με αποτροπιασμό, ήταν ο ρίψασπις, ο προδότης. Ήταν ο εκφραστής του πιο απαίσιου συντηρητισμού, του ρατσισμού και της καταπίεσης. Οι γυναίκες μας δεν του μιλούσαν, οι άντρες μας του έστρεφαν τη ράχη με περιφρόνηση. Γι’ αυτό και νικήσαμε, γιατί οι Ζουλού στάθηκαν περήφανοι. Σε σας βλέπω μια μεγάλη ανατροπή. Έρχονται και λένε τα ίδια, όπως σε μας οι υποστηρικτές του απαρτχάιντ, όμως οι δικοί σας έχουν ένα ύφος, κάνουν μια φιγούρα ότι δήθεν λένε σπουδαία πράγματα, προοδευτικά, μοντέρνα!!! Αν είναι ποτέ δυνατόν, θου Κύριε φυλακή τω στόματί μου! Και εσείς τους ακούτε, δεν μιλάτε για προδοσία, δεν τους αποπαίρνετε.

Πιστεύω ότι τολμούν και λένε αυτά τα ανιστόρητα  πράγματα, ότι τολμούν και κηρύσσουν αυτές τις ρατσιστικές επιλογές, γιατί το κοινωνικό σώμα δεν τους ελέγχει και δεν τους απορρίπτει. Ένα κοινωνικό σώμα που έχασε την αυτοπεποίθησή του και την περηφάνια του, άρα θα χάσει τη μάχη κάποια στιγμή. Πιστεύω λοιπόν ότι οι Έλληνες της Κύπρου πρέπει να πάρουν λίγη περηφάνια από τους Ζουλού.

Σάκα Ντιγκάνε